Japan pakt eindelijk zelfmoordprobleem aan

“Mijn familie vindt dat ik teveel misbaar maak en probeer hun sympathie te wekken”, zegt Mariko. Deze gescheiden Japanse van 61 is al jaren depressief na de dood van haar enige zoon. Ze sluit zichzelf geregeld wekenlang op in haar houten appartementje in een buitenwijk van Tokio. “Op sommige dagen heb ik het gevoel dat sterven gemakkelijker zou zijn dan blijven leven”, zegt ze. Mariko, die haar achternaam liever niet wil noemen, slikt antidepressiva. Maar naar een psychiater wil ze niet. Te duur.

Artsen schatten dat er tienduizenden Japanners zijn als Mariko. Jaarlijks plegen in Japan meer dan 32.000 mensen zelfmoord. Statistieken geven aan dat er voor elke geslaagde poging tien mislukte zijn. Het zijn vooral eenzame ouderen die zelfmoord plegen, gevolgd door mannen tussen de veertig en de zestig.

In juni keurde de Japanse regering een wet goed die werkgevers verplicht psychiaters aan te nemen en gegevens te verzamelen over depressie op het werk. Er komt ook een overheidswerkgroep die moet helpen het aantal zelfmoorden terug te brengen tot minder dan 25.000 per jaar.

“De nieuwe wet belooft nationale steun voor de behandeling van depressie en dat wordt tijd”, zegt Hidemori Gen. Hij richtte zelf het bijstandscentrum Shinjuku op, in hartje Tokio. “Meer dan honderd mensen komen naar mijn kliniek voor hulp bij emotionele problemen. Sommige cliënten zijn suïcidaal. We bieden hulp voor een vast bedrag. Wie dat niet kan betalen, krijgt gratis begeleiding”, zegt Gen.

De mensen die de kliniek bezoeken raakten depressief door werkstress en financiële problemen, en in mindere mate door ontslag. Maar volgens Gen ligt de kern van het probleem in het gebrek aan steun van familie en gemeenschap. Het moderne Japan heeft de oude waarden, waarin familie zo hoog werd aangeschreven, losgelaten en veel Japanners eenzaam achtergelaten.

“Met dat in het achterhoofd is de cruciale test nu hoe de bureaucraten de nieuwe wet gaan toepassen”, zegt hij. Persoonlijk hoopt hij dat de overheid beseft dat depressie het best behandeld wordt op niveau van de gemeenschap. Ook Yoshitaka Igarashii, vrijwilliger in een rusthuis, vindt het belangrijk dat een medische aanpak gekoppeld wordt aan een gemeenschapsaanpak.

Op het ministerie van Gezondheid, Welzijn en Werk heeft ambtenaar Norihiro Kurki, het al begrepen. Hij is er zich van bewust dat Japan een lange weg te gaan heeft en noemt de situatie alarmerend. “Het is moeilijk om de vinger te leggen op precieze oorzaak”. Ook hij noemt gemeenschapssteun de enige oplossing. (ADR/JS)