Japanse vrouwen kijken uit naar nieuwe crèches

Het tekort aan crèches in Japan is verwonderlijk, want er worden maar weinig kinderen geboren. Gemiddeld krijgt een Japanse vrouw maar 1,2 kinderen; dat is een van de laagste geboortecijfers in de wereld. Toch staan er meer dan 25.000 kinderen op de wachtlijst voor een crècheplaats.

Kind of carrière

Veel Japanse vrouwen stellen het kinderen krijgen uit of beslissen gewoon kinderloos te blijven omdat een baby een einde zou maken aan hun carrière. Voor Tomoko Ando, een 35-jarige advocate, liep de weigering om een gezin te beginnen zelfs uit op een scheiding. “Ik heb me doodgewerkt om advocaat te worden, en ik wilde mijn carrière niet opgeven. Ik had voor het kind moeten zorgen en had al het werk in het huishouden op mijn schouders gekregen.”
Volgens de regering stopt 42 procent van de Japanse vrouwen met werken na de geboorte van hun eerste kind. Amper 7 procent van de Japanse mannen helpt mee in het huishouden.
De nieuwe regering van premier Yukio Hatoyama probeert die problemen nu aan te pakken, vooral omdat de vergrijzing Japan spoedig in de problemen dreigt te brengen. Als er niet meer kinderen geboren worden, zal de Japanse bevolking tegen 2050 met een kwart dalen.
De regering zal voor meer opvangplaatsen zorgen en wil gezinnen met kinderen ook financieel bijstaan. Vanaf april 2010 krijgt een gezin per maand 87 euro kindergeld voor elk kind jonger dan vijftien; in 2011 wordt dat bedrag opgetrokken tot 202 euro. Die maatregel moet wel nog worden goedgekeurd.

Vrouw aan de haard

Maar de traditionele opvattingen over de rol van vrouwen en mannen blijft een grote hinderpaal. Volgens een recent onderzoek vindt nog altijd de helft van de Japanners dat de plaats van de vrouw aan de haard is. Huisvrouwen zijn in Japan ook nog altijd heel gerespecteerd.
Takamato Takamatsu, een vertaler, bleef werken terwijl ze haar twee zonen opvoedde. “Ik verdiende veel, ik kon me dus kindermeisjes veroorloven”, legt ze uit. “Onze kennissen keurden dat af, want babysitters inschakelen wordt hier niet echt aanvaard. Maar ik vertelde iedereen dat ik in de VS was opgegroeid, en daar gelden andere regels”.
“De situatie verbetert langzaam”, zegt Mari Miura van de Sophia-universiteit in Tokio. Sommige bedrijven hebben zelf crèches, moeders mogen nachtwerk weigeren en elke vrouw heeft recht op veertien weken zwangerschapsverlof. Maar de arbeidswereld biedt nog altijd weinig plaats voor werkende moeders.” Vooral de traditionele lange werkdagen zijn moeilijk haalbaar voor vrouwen met jonge kinderen. Veel bedrijven houden vrouwen weg uit de leidinggevende functies omdat daar het langst gewerkt wordt. Vrouwen worden ook vaak als freelancers ingeschakeld, waardoor ze geen aanspraak kunnen maken op de rechten die andere werknemers wel hebben.