Jonge hond schudt Japanse mediawereld wakker

Livedoor is met 10,6 miljoen gebruikers het snelst groeiende webportaal in Japan. Eigenaar Horie is van plan zijn aandeel van 50 procent in Nippon Broadcasting System Inc. gebruiken om Fuji TV, Japans grootste mediagroep, in handen te krijgen. Livedoor wil een kolossaal entertainment- en informatienetwerk op zetten, waarin internet en omroepen geïntegreerd worden.

Het mooiste aan het verhaal is dat het een jonge Japanner is die op Fuji TV uit is, zegt Yasuo Kurata, journalist en deskundige in internationale betrekkingen. Horie won vorige week een rechtszaak tegen Nippon Broadcasting, dat met 22,5 procent de grootste aandeelhouder in Fuji TV is. Het hooggerechtshof blokkeerde plannen van Nippon Broadcasting om grote hoeveelheden nieuwe aandelen uit te geven, om zo de overname door Livedoor te voorkomen.

Eerder gebruikte Horie een maas in de wet om meer dan 50 procent van de aandelen van Nippon Broadcasting in bezit te krijgen, zonder medeweten van het mediabedrijf. Een manier van zakendoen die voorheen ondenkbaar was in het Japanse bedrijfsleven. Horie trekt zich niets aan van de diepgewortelde managementcultuur die eerder gebaseerd is op ons-kent-ons dan op een transparant aandeelhoudersoverleg, zegt mediadeskundige Takaaki Hattori van de Rikkyo Universiteit.

Velen zien in de aanval op het gevestigde mediabedrijf door een jonge nieuwkomer die zijn naam eerder te danken heeft aan een ongekend commercieel talent dan aan journalistieke vaardigheden, een aanwijzing dat het tijd wordt voor hervorming van de mediawereld.

Horie is de vuurproef voor het Japanse vermogen om veranderingen aan te moedigen in een systeem waarin men gewend was om problemen onder het tapijt te vegen, zegt Hattori. Het publiek zal uiteindelijk bepalen of ze de internetuitzendingen wil die Horie op stapel heeft staan, of dat ze voorkeur blijft geven aan conventionele radio- en televisie. Volgens Hattori hebben de Japanners zich laten ringeloren door de directies van mediabedrijven, die jarenlang bepaalden wat ze voorgeschoteld kregen.

De traditionele media laten weinig heel van Horie. Livedoors overnameplannen zijn een bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting, menen de commentatoren van de Yomiuri Groep, Japans grootste krantengroep.

In het dagblad Yomiuri werd Horie uitgemaakt voor een journalistieke onbenul. Journalistiek, dat was nodig toen er nog geen internet was. Kranten, radio en televisie zijn in de eerste plaats doorgeefkanalen. Het beste wat de media kunnen doen, is informatie ongewijzigd doorgeven, zo citeert de krant Horie.

Ook de wekelijkse tabloids stortten zich op jonge zakenman. Zij onthulden hoe de gesjeesde student aan de Universiteit van Tokio zich op Livedoor stortte en dat hij eens zonder sokken in een populaire nieuwsshow op tv verscheen. Typerend voor de houding van de nieuwe generatie die geld belangrijker vindt dan traditionele Japanse waarden als loyaliteit en goede relaties, menen zij.

Horie vergaarde zijn fortuin vooral door rigoureuze reorganisaties door te voeren in de bedrijven die hij kocht. Daarbij vielen veel ontslagen en werden soms hele afdelingen opgeheven.

Behalve tegenstand roept jonge zakenman ook bewondering op. Uit een opiniepeiling onder babyboomers, waarvan velen de dagen bij hun werkgever slijten als loonslaven, is Horie erg populair. Tachtig procent zei de onconventionele Japanner zeer te waarderen. Hij schudt Japan eindelijk wakker, zegt Ken Ishiyama (43), die een eigen vertaalbureau heeft. Ik mag hem wel, omdat hij de gevestigde orde uitdaagt. Maar ik zou niet graag in een van zijn bedrijven werken, want dan ben je weinig zeker van je baan. (JS/PD)