Kaapstad vindt het warm water opnieuw uit

De technologie om warm water te maken met behulp van zonne-energie bestaat al sinds de jaren vijftig en is relatief eenvoudig. Het volstaat een “collector”, een systeem van buisjes waar water doorheen kan stromen, en een opslagvat op het dak te installeren. De installatiekost van zo’n zonneboiler varieert tussen 400 en 1500 euro en wordt in de loop der jaren terugverdiend door een lager energieverbruik. Een collector gaat zo’n 25 jaar mee en vergt bijna geen onderhoud.
Zon heeft Kaapstad genoeg, maar toch heeft nauwelijks één procent van de huishoudens een zonneboiler op het dak. Daar wil Kaapstad nu snel verandering in brengen. In 2005 besloot de stad al dat tegen 2010 10 procent van de huishoudens hun warm water uit zonne-energie moeten halen. Met een nieuwe wet wil de stad nu verplicht maken dat alle nieuwe gebouwen die meer dan 52.000 euro kosten, 60 procent van hun water door de zon laten opwarmen.
De directe aanleiding voor de maatregel zijn de stroompannes die een jaar geleden voor heel wat ergernis zorgden. Kaapstad was toen enkele keren volledig in het duisternis gehuld omdat in de kerncentrale van Koepoort een van de twee reactoren defect raakte terwijl de andere in onderhoud was. Meteen werd duidelijk dat de stad te zeer afhankelijk is van één enkele energiebron.
Het is nog niet duidelijk hoe de stad de verplichte zonneboilers wil financieren. De installatiekost vormde tot nu toe de grootste hinderpaal voor de verspreiding van de milieuvriendelijke technologie. Een mogelijkheid is het plan te laten aansluiten bij de subsidie die Eskom, de nationale elektriciteitsmaatschappij, heeft aangekondigd voor investeringen in waterinstallaties die op zonne-energie werken.
Geld is niet het enige probleem. “Er is ongetwijfeld niet genoeg capaciteit om al die installaties uit te voeren”, zegt Nerial Hurwtiz van de firma Suntak Solar Water Heating in Pretoria, “We hebben gewoon niet genoeg loodgieters en elektriciens.”
De wet is bovendien erg gedetailleerd. Ze legt regels op over de juiste installatiehoek van de collector en eist dat dagelijks wordt bijgehouden hoeveel warm water er wordt geproduceerd. “Dat is vragen om problemen”, zegt de Australische specialist David Rossiter, in Kaapstad voor een seminarie over zonne-energie. “Bij ons gaat men ervan uit dat wanneer je investeert in een zonneboiler, het geld automatisch goed is besteed.”
In Brazilië krijgen mensen met een zonneboiler tien procent korting op hun gemeentebelasting, vijftien procent wanneer ze de installatie in hun eigen stad hebben gekocht. Vijf universiteiten en hogescholen leiden technici op die de installatie tot een goed einde kunnen brengen. “Zonder zo’n opleidingsprogramma heeft een wet die installaties verplicht maakt geen zin”, zegt Delcio Rodrigues van het de ngo Vitae Vicilis uit Sao Paolo. In drie Braziliaanse steden bestaan er al regels voor zonneboilers, in twaalf andere wordt eraan gewerkt.
In Kaapstad ligt het wetsontwerp voorlopig bij de juridische dienst. De regelgeving wordt waarschijnlijk binnen enkele maanden goedgkeurd en dan stapsgewijs ingevoerd, om aannemers, architecten en bouwheren de tijd te geven zich aan te passen.