Kan technologie conflicthout uit de wereld helpen?

Illegale houthandel vormt over de hele een belangrijke motor voor conflicten. Met name West-Afrika is berucht, met oorlogen in onder meer Ivoorkost, Liberia en Sierra Leone. Naast de menselijke kost is ook de impact op het milieu nauwelijks te overzien.

Volgens het rapport “At Loggerheads: Agricultural Expansion, Poverty Reduction, and Environment in the Tropical Forests’’ van de Wereldbank leven bijna 70 miljoen mensen, waarvan veel inheemse bevolkingsgroepen, in de verafgelegen delen van tropische wouden. Nog eens 735 miljoen mensen leven in of in de buurt van tropische wouden of savannes. Ze hangen allemaal in sterke mate af van het woud voor brandstof, voedsel en inkomsten.

Informatica als oplossing

Helveta, een softwarebedrijf uit Groot-Brittannië, denkt daar iets aan te kunnen doen met een programma dat de gebrekkige kennis over de productieketen van hout in kaart kan brengen. Met een dergelijk programma kunnen bedrijven vermijden dat ze illegaal gekapt of verhandeld hout kopen.
 
“De beste manier om de transparantie te verbeteren is ervoor zorgen dat iedereen op hetzelfde moment dezelfde data te zien krijgt”, zegt Patrick Newton, CEO van Helveta. “Onze focus ligt heel sterk op samenwerking met de verschillende landen en met lokale gemeenschappen om meer transparantie in het proces te krijgen.”

Helveta werkt daarvoor samen met instellingen als het Liberian Forestry Development Agency en de International Tropical Timber Organisation in Ivoorkust. Via een controlesysteem (CIS) worden bomen gecatalogiseerd, gemarkeerd en opgenomen in het centrale computersysteem.
 
“Het geeft lokale burgers een werktuig om te bewijzen dat zij het woud bezitten”, zegt Jerome Lewis, professor sociale antropologie aan de University College in Londen en consultant bij Helveta. “Ze kunnen aan buitenstaanders bewijzen dat ze in het bos leven en ervan afhankelijk zijn”.

Liberia

Tijdens het laatste decennium is met name Liberia erg zwaar getroffen door de illegale handel in hout. De voormalige president Charles Taylor controlleerde de industrie met milities en kindsoldaten. Hij werd in 2003 afgezet en moet zich nu verdedigen voor het oorlogstribunaal in Den Haag.

“Hout was een belangrijke motor van het conflict hier”, zegt Thomas Pichet van SGS, een bedrijf dat hout certificeert en de implementatie van CIS in Liberia begeleidt. “ Daarom is de huidige regering nu een groot voorstander van een certificeringssysteem dat kan helpen bij de heropbouw van het land.”

Ondanks de geboekte vooruitgang vinden veel waarnemers dat er nog enorm veel werk te verzetten is. Dat blijkt ook uit een rapport dat in juni 2005 gepubliceerd werd door Global Witness, een organisatie die de banden tussen natuurlijke rijkdommen en conflict probeert bloot te leggen. Uit de studie bleek dat hout een belangrijke bron van inkomsten blijft voor verschillende binnenlandse gewapende groepen, zelfs na de officiële verzoening. “Een groot deel van de mijnactiviteiten en houtkap worden georganiseerd door de voormalige oorlogsheren en generaals die nog steeds toegang hebben tot wapens en de juiste contacten hebben om hun producten uit te voeren”, schrijven de auteurs.

Veel deskundigen wijzen er dan ook op dat technologie niet voldoende is, er moet ook op het terrein en in de politiek heel wat veranderen. “Het potentieel van computergestuurde certificering is veelbelovend, maar de mensen die aan de knoppen zitten zijn dezelfde die nu ook al aan de wegversperringen staan en de stempels uitdelen”, zegt David Young van Global Witness.