"Ken je epidemie", zegt UNAIDS

“Om aids op langere termijn aan te pakken moet je de epidemie goed kennen en weten wat de oorzaken zijn, zoals ongelijkheid tussen mannen en vrouwen of homofobie. Er moet niet alleen intensiever campagne worden gevoerd, de middelen moeten ook strategisch, gericht en duurzaam worden besteed zodat ze terechtkomen bij wie ze het meeste nodig heeft”, zo verklaarde Peter Piot, directeur van UNAIDS.

Een goed voorbeeld van de doelgerichte aanpak is Portugal, dat met een campagne gericht op intraveneus druggebruik het aantal HIV-infecties bij druggebruikers tussen 2001 en 2005 met 31 procent kon verminderen. Een campagne die jonge mensen aanzet tot het gebruik van condooms en minder seksuele promiscuïteit zorgde tussen 2000 en 2005 voor minder HIV-besmettingen in Botswana, Burundi, Ivoorkust, Kenia, Malawi, Rwanda, Tanzania en Zimbabwe.

In Aziatische landen als Cambodja, China, India, Nepal, Pakistan, Thailand en Vietnam daarentegen raakt het HIV-virus steeds wijder verspreid onder mannen met homoseksuele contacten. Dat komt omdat de nationale aidsprogramma’s er geen rekening houden met de specifieke problematiek van die risicogroep, zegt UNAIDS. De samenstelling van de risicocategorieën kan erg verschillen. In Oost-Europa en Centraal-Azië worden de meeste nieuwe besmettingen genoteerd bij druggebruikers, in West-Europa en Latijns-Amerika bij mannen met homoseksuele contacten en in Zuid-Azië bij prostituees en hun klanten. Vandaar het belang van betrouwbare statistieken en het bespreekbaar maken van taboes.

Wereldwijd zijn 39,5 miljoen mensen besmet met het HIV-virus, 2,4 miljoen meer dan in 2004. In 2006 kwamen er 4,3 miljoen nieuwe besmettingen bij en stierven 2,9 miljoen mensen aan de gevolgen van aids. Het zwaartepunt van de epidemie ligt in Afrika ten zuiden van de Sahara. In 2006 waren er 24,7 miljoen mensen drager van het virus, kwamen er 2,8 miljoen nieuwe besmettingen bij en stierven 2,1 miljoen mensen.

Het probleem blijft het grootst in Zuidelijk Afrika. In Zuid-Afrika zijn 5,5 miljoen mensen drager van het virus, in Swaziland is 33,4 procent van de volwassenen besmet. Zimbabwe slaagde er in het aantal besmettingen aanzienlijk terug te dringen, onder meer door betere voorlichting en condoomgebruik. Minder goed nieuws komt uit Uganda, dat jarenlang als voorbeeld gold in de strijd tegen aids. Een studie in 25 dorpen op het platteland wees uit dat het aandeel vrouwen met HIV tussen 2000 en 2004 steeg van 6.9 tot 8.8 procent. Vrouwen dragen de zwaarste last, omdat ze een grotere kans lopen besmet te raken en ook vaker moeten zorgen voor mensen met HIV.

De stijging van het aantal besmettingen was het grootst in Oost- en Centraal-Azië. In 2006 kwamen er 170.000 HIV-besmettingen bij, wat het totale aantal op 1,7 miljoen brengt. Dat is een vertwintigvoudiging in minder dan tien jaar. De typische risicogroep zijn jonge druggebruikers uit Rusland of Oekraïne.

Mensen met aids leven tegenwoordig langer omdat de behandeling met antiretrovirale geneesmiddelen (ARV’s) toegankelijker is geworden. In juni 2006 konden meer dan een miljoen Afrikanen met ARV’s worden behandeld, dat is tien keer meer dan in december 2003. Wanneer de rijke industrielanden buiten beschouwing blijven, ligt een behandeling met aidsremmers echter nog altijd maar in het bereik van 24 procent van de mensen die ze nodig hebben.