Kenia valt opnieuw in de anticorruptieprijzen

De internationale waakhond tegen de corruptie presenteerde zaterdag de trofee voor de moedigste klokkenluider in Nairobi. Twee ambtenaren uit Kenia, één van de meest corrupte landen uit de wereld, kaapten de eerste prijs weg voor hun aandeel in het bekendmaken van een fraudezaak die de Keniaanse belastingbetaler aan het begin van de jaren 90 zo’n 600 miljoen dollar kostte.

David Munyakei, een ambtenaar bij de Nationale Bank van Kenia, merkte in het begin van de jaren 90 dat zijn werkgever het bedrijf Goldenberg International grote sommen geld overmaakte voor de export van goud en diamanten. Munyakei speelde enkele parlementsleden van de oppositie enkele rekeninguittreksels door en bracht het schandaal aan het rollen. “Munyakei had de moed om deze praktijken aan de kaak te stellen en verloor daardoor zijn job, zijn vrijheid en mogelijk zijn enige ouder”, zo verantwoordde de jury haar keuze.

Munyakei deelt de eerste prijs met Lagat, een politieagent die op een zomernacht in 1991 de directeur van Goldenberg International in de boeien sloeg. De man had een koffer met goud bij zich die hij weigerde aan te geven. Lagat kreeg order van hogerhand om de directeur te laten gaan. “Maar zelfs toen hij moest voorkomen voor een tuchtcommissie, weigerde de agent te buigen.” De heldendaden van Munyakei en Naftali Lagat bewijzen volgens Gladwell Otieno, de directeur van de Keniaanse afdeling van TI, “dat het tij in Kenia gekeerd kan worden als individuen weigeren van hun principes af te stappen.” Het Goldenberg-schandaal leidde uiteindelijk tot een gerechtelijk onderzoek. Maar tot een klacht, laat staan een rechtszaak, is het nog niet gekomen.

De tweede prijs ging naar Milica Bisic, het voormalige hoofd van de belastingdienst van de Republika Srpska, het Servische deel van Bosnië-Herzegovina. Bisic dwong grote bedrijven om na de Joegoslavische burgeroorlog opnieuw belastingen te gaan betalen.
Drie mensen kregen postuum nog een prijs. Hasan Balikçi, een ingenieur bij het Turkse staatsbedrijf Turkey Electric Distribution A.S. (TEDAS), klaagde een miljardenfraude aan maar moest zijn engagement in oktober 2002 met de dood bekopen. Satyendra Kumar Dubey, de voormalige vice-zaakvoerder van de Nationale Dienst voor Autosnelwegen in India, werd in november vorig jaar vermoord nadat was uitgekomen dat hij bij de premier een klacht wegens corruptie had ingediend. Ook Manik Chandra Saha, een Bengalese journalist voor de krant New Age en Bengalitalige dienst van de BBC kan het niet meer navertellen. Hij bracht verschillende corruptieschandalen aan het licht maar vond de dood in een bomaanslag op 15 januari. (MM)