Khartoem wil vluchtelingenkampen ontmantelen

“Burgers beschermen is de sleutel tot de oplossing Darfur”, zegt dokter Mohammed Ahmed Abdallah, directeur van het Amelcentrum, dat op verschillende locaties slachtoffers van marteling behandelt. Het Amelcentrum is de belangrijkste mensenrechtenorganisatie van Darfur. Ahmed kreeg de prijs die in 1983 is ingesteld voor dapper mensenrechtenactivisme, in de geest van Robert F. Kennedy.
In Darfur zijn sinds 2003 al meer dan 200.000 doden gevallen in de strijd tussen de Afrikaanse bevolking, de Arabische regering en de gewapende milities, de janjaweed. Naar schatting 2,5 miljoen mensen zijn ontheemd en veelal terechtgekomen in binnenlandse vluchtelingenkampen waar humanitaire groepen hulp verlenen.
Eind oktober rapporteerden de VN echter dat de Sudanese regering met stokken en rubberen slangen honderden families verdreef uit het Otashkamp, een kamp met 60.000 inwoners nabij Nyala, de hoofdstad van Zuid-Darfur.
“De VN kennen de zorgen van de regering over de veiligheidssituatie, maar verhuizingen moeten absoluut vrijwillig zijn”, zegt John Holmes, ondersecretaris-generaal voor Humanitaire Zaken en Noodhulpcoördinator.
VN-medewerkers hebben afgelopen week ook hun ernstige bezorgdheid geuit nadat de hoge VN-functionaris, Wael al-Haj Ibrahim, uit Zuid-Darfur werd gezet omdat hij de regels zou hebben overtreden. Sommige mensen beweren dat hij eruit is gezet omdat hij te openlijk stelling nam tegen het ontmantelen van de kampen.
Volgens Human Rights Watch probeert Khartoum al sinds 2004 de kampen te verspreiden, toen een gewelddadige poging werd gedaan de bewoners van het Kalmakamp te verhuizen, met 90.000 mensen het grootste in het Nyalagebied. Toen de bewoners weigerden mee te werken, verbood Khartoum in mei alle commerciële activiteit, inclusief de handel met het nabijgelegen Nyala.
De regering beweert dat de kampen worden aangepakt om redenen van veiligheid en sanitair, maar volgens sommige experts is dit niet de echte reden. “Dit is een manier om controle te krijgen over de bevolking. Ze zijn politiek en militair gezien veel minder gevaarlijk als ze verspreid zijn in kleine groepjes.”
Verschillende waarnemers vrezen dat de situatie alleen maar zal verslechteren nu de gezamenlijke vredesmacht van de VN en de Afrikaanse Unie (UNAMID) vertraging blijft oplopen doordat Khartoum zich blijft verzetten tegen de samenstelling van de troepen.
Als de vluchtelingenkampen van Darfur uiteen worden gedreven en de bevolking de rimboe in moet vluchten, kunnen de gevolgen vreselijk zijn. “Als deze mensen uit de kampen moeten, sterven ze door honger, uitdroging of ondervoeding”, zei Ahmed tijdens een persconferentie. “En de janjaweed zal ze opwachten.”
De bevolking zal moeilijk te helpen zijn omdat de 200 tot 300 kampen zich bevinden in onherbergzaam gebied, waar alleen met helikopters te komen is. Waarnemingen uit Darfur zijn beperkt, maar reizigers hebben te maken met tientallen controleposten en verzoeken om smeergeld, soms gesteund door de regering maar veelal ook niet, zei Ahmed. De VN-hulp raakt gehandicapt doordat de voorraden worden geplunderd.