Klanten dwingen Keniaanse serveersters schrik voor aids opzij te zetten

“Sommigen denken dat de serveersters om het even wat willen doen”, zegt Laura Wangari, die als sociaal werkster veel contacten heeft met de “bar hostesses”. “Dronken klanten gooien de vrouwen flessen naar het hoofd en dwingen ze zelfs om met hen te vrijen.” Wanneer een serveerster een condoom wil gebruiken, reageren klanten soms woedend.

De kwestie stond centraal op de eerste editie van de “National Bar Hostess Conference on HIV/AIDS”, die onlangs in Kenia plaatsvond. De conferentie werd georganiseerd door het Kenya Bar Hostess AIDS Programme (KBHAP), een niet-gouvernementele organisatie.

Meer dan 2 miljoen Kenianen zijn al besmet met HIV, het virus dat aids veroorzaakt. En dat in een land met 30 miljoen inwoners.

Een week voor de opmerkelijke conferentie werd een serveerster uit een café in de periferie van Nairobi nog aangevallen door één van haar klanten. De man sloeg de serveerster met een fles op haar hoofd, waarna de vrouw het bewustzijn verloor. De klant reageerde beledigd omdat de vrouw had geweigerd onveilige seks te hebben. Bij gelijkaardige incidenten waren er al overlijdens van serveersters. Hoeveel mensenlevens zo verloren gingen, is niet bekend.

Nogal wat “bar hostesses” beginnen zichzelf te prostitueren om op die manier hun magere loontjes aan te vullen. Een situatie die de verspreiding van HIV alleen maar in de hand werkt.

IPS praatte met een 25-jarige vrouw op de conferentie die elke maand een loon tussen de 25 en 32 euro mee naar huis neemt. Bitter weinig geld voor een vrouw met een 9 jaar oude dochter die nog andere familieleden te onderhouden heeft. Sinds het overlijden van haar ouders moet ze ook nog zorgen voor een aantal broers en zussen.

“Aan mijn loon alleen heb ik niet genoeg”, vertelt de serveerster. “Ik moet me ook prostitueren. Per klant verdien ik 500 tot 1.000 shilling (omgerekend 5,5 tot 11 euro).”

De vrouw verkoopt haar lichaam met veel tegenzin. “Maar ik kan geen fatsoenlijk werk vinden omdat ik de school niet kon afmaken door een gebrek aan centen. Als ik een kans zag om een degelijke job te krijgen, zou ik die met twee handen grijpen.”

Geldgebrek leidt ertoe dat sommige serveersters ermee instemmen dat een klant nog geen 100 shilling (iets meer dan een euro) neertelt voor de verleende diensten. Het gebeurt zelfs dat klanten zich seksueel laten verwennen zonder ervoor te betalen.

“Duidelijk is dat de serveersters andere mogelijkheden moeten kunnen vinden om hun brood te verdienen”, zegt Beatrice Nyawera, de coördinatrice van KBHAP. Volgens de ngo zouden sommige vrouwen bijvoorbeeld kunnen samenwerken met financiële instellingen die hen een kleine lening geven zodat ze een eigen zaakje kunnen uitbouwen.

Het vrouwelijke parlementslid Njoki Ndung’u vindt dat er ook iets moet worden ondernomen tegen het fysieke en seksuele geweld waarvan de vrouwen in de cafés het slachtoffer zijn. De serveersters zouden zich bijvoorbeeld vaker kunnen beroepen op de wetgeving tegen seksuele delicten.

Het stigma op hun werk heeft vaak als gevolg dat serveersters geen aangifte van feiten doen. De vrouwen zijn bang dat de politie niet zal optreden. Als ze pech hebben, krijgen ze trouwens met politieagenten te maken die ook uit zijn op seks.

“De hostessen worden gediscrimineerd wanneer ze aangifte doen van seksueel geweld”, erkent Ndung’u. Volgens het parlementslid kan de wetgeving tegen seksuele delicten enkel functioneren wanneer de slachtoffers bereid zijn aangifte te doen. “Als je wil dat er iets gebeurt, moet je aangifte doen”, zegt ze.

Hoopgevend is wel dat de politie voortaan ook opleiding zal krijgen zodat ze beter kan omspringen met de klachten van mensen die seksueel werden misbruikt. (DB/PD)