Klimaatverandering bedreigt veiligheid in Afrika

“Afrika is het eerste continent waar de effecten van de klimaatverandering op de politieke en economische stabiliteit merkbaar zullen zijn”, zei Brown tijdens een recente conferentie in Kaapstad. “Dat komt door de Afrikaanse geschiedenis van etnische en politieke conflicten, en conflicten over natuurlijke hulpbronnen. Ook is Afrika is de landbouw erg afhankelijk van regenval.”
Hij wees er echter op dat de klimaatverandering niet automatisch conflicten met zich mee hoeft te brengen. “We hebben in deze regio en elders in de wereld gezien dat spanningen op sommige plaatsen tot conflicten leiden, maar op andere plaatsen niet.”

Water

In de jaren tachtig ging het klimaatdebat vooral over degradatie van het milieu. Later evolueerde het in de richting van zorgen over energie en economie. Dat gebeurde nadat landen zich gingen afvragen hoe ze de luchtvervuiling, een drijvende kracht achter het probleem, konden verminderen. De laatste tijd concentreert het debat zich ook op nationale en regionale veiligheidskwesties.
Brown zei dat de klimaatverandering niet gezien moet worden als een opzichzelfstaand probleem, maar eerder als een probleem dat bestaande sociale en milieukwesties die conflicten aanstichten, verergert. Hij noemde onder meer verwoestijning, watertekorten, degradatie van land en uitputting van visvoorraden.
Veranderingen in het patroon van regenval en sterkere verdamping als gevolg van hogere temperaturen, zullen op sommige plaatsen leiden tot een aanzienlijk afname van het beschikbare water. In combinatie met een groeiende bevolking, is dit een potentiële bron van conflicten. Volgens sommige klimaatscenario’s zal Zuid-Afrika rond 2025 door de waterreserves heen zijn. De Nijl zal deze eeuw naar verwachting 20 procent van zijn water kwijtraken.
In delen van de Sahel en equatoriaal Oost-Afrika wordt daarentegen juist meer neerslag verwacht. Dit kan in het oosten wellicht voor meer overstromingen zorgen. Voedselzekerheid is ook een punt van zorg. Volgens sommige klimaatmodellen kunnen de veranderende weersomstandigheden de opbrengsten van de oogsten halveren tegen 2020.
“Klimaatverandering en de impact van natuurrampen, verwoestijning en veranderingen in de landbouw, kunnen leiden tot ongereguleerde migratie”, zei Brown. Veel gemeenschappen weten zich door migratie met succes aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Maar de toenemende druk kan het aantal milieuvluchtelingen en ontheemden in de komende decennia vertienvoudigen. De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), voorspelt dat wereldwijd zo’n 200 miljoen mensen gedwongen zullen worden te migreren als gevolg van de klimaatverandering.