Knoeiende politici doen honger aanhouden

Het Wereldvoedselprogramma (WFP) en de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) gaan ervan uit dat in Zuidelijk Afrika ook Lesotho, Botswana en Swaziland voedselhulp moeten krijgen. Ook in sommige streken van Zambia, Zimbabwe en Angola dreigen voedseltekorten als gevolg van droogte en overstromingen.

Maar Malawi is een geval apart. Het land produceerde voor het laatst in 1998 genoeg maïs om de binnenlandse vraag helemaal te dekken. Maïs is het belangrijkste voedingsmiddel in het land. Per jaar heeft Malawi 2,2 miljoen ton van de graansoort nodig. Maar de regering denkt dat de boeren dit landbouwseizoen maar 1,3 miljoen ton maïs zullen binnenhalen. De FAO en het WFP schatten dat 1,3 tot 1,7 miljoen inwoners van Malawi voedselhulp zullen moeten krijgen.

Het WFP is al in november vorig jaar begonnen met nieuwe noodhulpoperaties in Malawi. Daarvoor werd ook 27.000 ton graan uit de strategische reserves van het land gehaald. Ook de rest van 60.000 ton graan die bedoeld waren voor noodhulp en zaaizaad in het landbouwseizoen 2005/06, moest al worden ingezet. De regering zegt wel dat ze met de hulp van donors – waaronder de EU – de reserves half december weer had aangevuld tot 58.000 ton.

De aanhoudende voedselcrisis in Malawi kan niet alleen toegeschreven worden aan de droogte die zuidelijk Afrika de voorbije jaren parten speelde, stelt Paul Kwengwere, een stafmedewerker van de Britse hulporganisatie ActionAid. Het geknoei van de regering speelt volgens hem een grotere rol. Vorig jaar zette de regering bijvoorbeeld 18,5 miljoen euro opzij om twee miljoen arme boeren goedkope meststoffen toe kunnen aanbieden. Dat had de landbouwopbrengst moeten opdrijven Maar het programma werd geplaagd door vertragingen, waardoor de boeren de meststoffen te laat of helemaal niet kregen. Volgens John Kapito, de directeur van de Consumentenvereniging van Malawi, mikte de regering ook op de verkeerde mensen. “De oude en straatarme boeren die meststoffen kregen, waren te zwak om ermee aan het werk te gaan of verkochten het spul door om snel eten te kunnen kopen.”

Minister van Financiën Goodall Gondwe geeft toe dat de vertragingen het programma geen goed hebben gedaan. Voor het komende landbouwseizoen schakelt de overheid over op een andere aanpak die de problemen van dit jaar moet vermijden, belooft hij.

Er dreigen nog meer gevaren. Economen waarschuwen dat de regering voorzichtig moet tewerk gaan bij het importeren van de grote hoeveelheden graan om zich niet nog verder in nesten te werken. De donoren zullen niet graag zien dat Malawi meer uitgeeft dan in de begroting voorzien is. Het IMF en andere belangrijke geldschieters zetten hun hulp aan Malawi de voorbije jaren stop omdat het land geen einde maakte aan de welig tierende corruptie en er maar niet in slaagde de tering naar de nering te zetten. De donorgemeenschap wil weer met hulp over de brug komen, maar enkel op voorwaarde dat het land een strikte begrotingsdiscipline aan de dag legt.

Malawi heeft overigens niet genoeg geld om al het graan te betalen dat de komende maanden nodig is. De Nationale Bank heeft voor amper 120 miljoen dollar aan deviezen in kas. Daarmee kunnen nog eens niet de importfacturen van twee volle maanden worden betaald. Door de lage stand van de deviezenreserves is de nationale munt, de kwacha, ook verzwakt ten opzichte van alle belangrijke vreemde munten. De inflatie bedraagt al 14 procent, en dat cijfer dreigt nu nog verder te stijgen.

Volgens minister Gondwe gaat de hulpverlening aan de meest getroffen streken intussen verder met de steun van de Europese Unie. (PD)