Komst Europese troepen stelt niet alle Congolezen gerust

480 miljoen dollar (380 miljoen euro): zoveel heeft de verkiezingscommissie in Kinshasa naar eigen zeggen veil om de verkiezingen in Congo tot een goed einde te brengen. Internationale donoren zijn goed voor 88 procent van het geld. Daarnaast maken de Afrikaanse en Europese Unie miljoenen vrij om groepen af te schrikken die de stembusgang willen verstoren. De internationale donoren hebben ook inspanningen geleverd om de ex-rebellenleiders te integreren in het Congolese leger.

Ondanks alles blijven de Congolese verkiezingen een riskante onderneming, zegt Floribert Chebeya van de mensenrechtengroep ‘Voix des sans voix’ in Kinshasa. Veel ex-rebellenleiders maken dan wel deel uit van de overgangsregering, hun militaire macht is nog steeds intact. “De Congolezen hebben reden genoeg om zich zorgen te maken”, meent Chebeya. “Wat zal er gebeuren als één van de kandidaten de verkiezingsuitslag aanvecht met geweld?”

Alle belangrijke krijgsheren zijn kandidaat om het land te leiden. Azarias Ruberwa voor de RCD-Goma (Rassemblement congolais pour la démocratie) een voormalige rebellengroep gesteund door Rwanda, Jean-Pierre Bemba voor de MLC (Mouvement de libération du Congo) gesteund door Uganda en Mbusa Nyamwisi van de RCD-KML gesteund door Uganda. Daarnaast zijn er nog talrijke bekende en minder bekende kandidaten die milities achter zich hebben.

Dat buitenlandse troepen nodig zijn, daarover zijn de meeste waarnemers het eens - een geïntegreerd nationaal Congolees leger is nog steeds een utopie. De Europese troepen zijn welkom, vindt Anne Unen, een inwoonster van de onrustige district Ituri, in het oosten van Congo. “In Ituri hebben we de komst van (de Europese missie) Artemis meegemaakt in 2003. Op het moment waarop alles verloren leek, hebben Europese militairen de orde hersteld in Bunia en omgeving.”

Maar de komst van 1500 Europese militairen (500 naar Kinshasa en 1000 over de grens in Gabon), stelt niet iedereen gerust. “Zullen de soldaten van de Europese Unie méér kunnen doen dat de 17.000 VN-militairen? Die slagen er nu al niet in om de vrede te bewaren”, zegt Charlotte Kalondero, een Congolese die al dertig jaar in Frankrijk woont en op bezoek is in Kinshasa.

De oppositiepartij UDPS van Etienne Tshisekedi, die de verkiezingen boycot, is tegen de komst van de Europese soldaten. “Komen ze om ons onder vuur te nemen als we manifesteren tegen de verkiezingen? Laat ze maar, we hebben dat in het verleden ook al meegemaakt. Ook toen zijn we niet door de knieën gaan”, zegt Jean-Pierre Ilunga, een militant van UDPS. (MM/JS)