Komst van Raúl verandert niets aan Amerikaans Cuba-beleid

De onzekerheid over de gezondheid van de Cubaanse president verandert niets aan de houding van de Verenigde Staten ten opzichte van Cuba. Dat kondigde president Bush op 1 augustus aan. Al sinds de aanvang van de ambtstermijn van Bush zijn er nauwelijks nog diplomatieke contacten geweest met het communistische Caraïbische bewind.

“Er zijn geen speciale plannen opgesteld”, zei Tony Snow, de woordvoerder van het Witte Huis.

Volgens hem is de overdracht van de macht naar Raúl Castro de zoveelste slag in het gezicht van de Cubaanse bevolking die snakt naar democratie. “Raúl Castro’s poging om zich aan het Cubaanse bevolking op te dringen, is zeer gelijklopend met wat zijn broer 45 jaar geleden deed. Maar wij blijven hopen dat Cuba snel de vruchten van vrijheid en democratie mag plukken.”

De opmerkingen van Snow zijn de eerste officiële reacties van de Amerikaanse overheid sinds maandagnacht bekend raakte dat de Cubaanse dictator Fidel Castro, die op 13 augustus 80 wordt, tijdelijk de macht overdraagt aan zijn broer Raúl (75) en zes leden van de communistische partij. Het is de onzekerheid over het tijdelijk karakter van de machtsoverdracht die maakt dat de Amerikaanse regering zo voorzichtig reageert, klinkt het in diplomatieke kringen.

Toen het nieuws over de zwakke gezondheid van Fidel Castro verspreid raakte, brak overal in Little Havanna, de wijk in Miami waar de meeste Cubaanse ballingen wonen, de feestvreugde los.

Tegelijk begonnen ook de speculaties over de ernst van zijn toestand en de opvolgingsscenario’s voor het geval dat de overdracht een permanent karakter krijgt. “Een tijdelijke machtsoverdracht is een kans voor Castro om te zien of Raúl erin slaagt de rol van symbolische leider van de revolutie op zich te nemen. Nu staat Raúl toch vooral bekend als de weinig charismatische man achter de schermen die de treinen op tijd doet vertrekken”, zegt William LeoGrande, Cuba-specialist aan de American University in Washington.

Amerikaans Cuba-plan

De overdracht van de macht komt wel net drie weken na de bekendmaking van een 93-pagina’s tellende Amerikaans plan over de transformatie van Cuba naar een democratische staat met een vrijemarkteconomie. Er zou een ‘Cuba Fonds voor een Democratisch Toekomst’ komen, met tachtig miljoen dollar ter beschikking. 31 miljoen daarvan zou gaan naar het steunen van pro-democratische groeperingen op Cuba en 24 miljoen is voorzien om de censuur van het regime te doorbreken. 30 miljoen gaat naar al bestaande democratie bevorderende maatregelen.

Tegelijk moet het handelsembargo dat al 46 jaar bestaat nog strakker worden. Een geheime index van het rapport zou het ook hebben over methodes om de interne politiek op Cuba te beïnvloeden.

Wat betreft een regering na Castro maakt het rapport duidelijk dat de VS alleen assistentie zouden verlenen aan een overgangsregering die zichzelf ertoe verbindt het land om te vormen binnen de achttien maanden tot een liberale democratie. Een regering die bestaat uit oude getrouwen van het regime kan niet op steun rekenen.

Praat met Raúl!

Die tactiek krijgt uit vele hoeken kritiek. “De VS spenderen zeer veel tijd aan het plannen van het minst waarschijnlijke scenario, namelijk een snelle overgang naar een liberale democratie”, zegt Dan Erickson, Cuba-analist bij Interamerican Dialogue, een organisatie van een reeks zakenlui, oud-politici en opinieleiders uit het Amerikaanse continent. “Terwijl we merken dat de realiteit spreekt van een langzaam proces waarin Raúl de controle overneemt”.

“De VS zouden moeten proberen contact te leggen met de nieuwe regering. Ofwel rechtstreeks met Raúl ofwel via tussenpersonen”; zegt Erickson. Hij waarschuwt er ook voor dat de Cubaanse ballingen in Miami overmoedig zouden kunnen worden en per boot naar Cuba trekken om eigenhandig de bevrijding in te luiden, met alle gevolgen van dien. “Alleen genormaliseerd diplomatiek overleg kan een nog diepere crisis tussen de landen voorkomen.”

De regering Bush beëindigde bij aanvang van zijn ambt de bilaterale onderhandelingen met Cuba die onder de regering Clinton regelmatig plaatsvonden over thema’s als migratie. (SV/ADR)