Koning draait ex-premier achter de tralies

De ex-premier weigerde vorige week te verschijnen voor de Koninklijke Commissie voor Corruptiecontrole. Officieel is dat de reden voor de arrestatie van Deuba. Eind vorige week werd een andere oud-minister van de partij Nepali Congres al opgepakt om dezelfde reden. Prakash Man Singh noemde de werkzaamheden van de Koninklijke Commissie begin vorige week een politieke heksenjacht. Enkele dagen nadien belandde hij achter tralies. Ik weiger te verschijnen voor een commissie die niet grondwettelijk is, zei Singh.

De ex-premier zegt dat de Koninklijke commissie een instrument van politieke vendetta is in handen van de koning. Nepal heeft al een anticorruptiecommissie, zegt Deuba: de Commissie voor Onderzoek naar Machtsmisbruik, en alleen die is grondwettelijk.

Singh en Deuba hebben een punt: de koning heeft de commissie in het leven geroepen meteen nadat hij de regering aan de kant schoof op 1 februari.

Deuba was pas sinds vorige maand weer een vrij man. Toen Gyanendra de regering-Deuba de laan uitstuurde en het parlement aan de kant schoof, beschuldigde Deuba de koning van machtsmisbruik. Het leverde hem enkele weken huisarrest op.

De Koninklijke Commissie voor Corruptiecontrole is het stokpaardje van koning Gyanendra. Die zegt dat hij verplicht was de macht te grijpen omdat de democratische partijen door de corruptie geen vuist konden maken tegen de maoïstische rebellen.

Toen Nepal nog een ‘prille democratie’ was van 1990 tot 2002, was corruptie in regeringskringen schering en inslag. De corrupte overheid was één van de voornaamste bekommernissen van de Nepalese bevolking, zo bleek eind vorig jaar nog uit een peiling van het Amerikaanse National Democratic Institute. Maar de partijen durfden de zaak niet aanpakken uit vrees dat het wankele meerpartijenstelsel helemaal uit balans zou raken.

Vandaag hebben de Nepalezen andere zaken aan hun hoofd. Het gros van de inwoners van het Himalaya-koninkrijk is niet opgezet met de arrestatie van Deuba en Singh. De mensen hebben vandaag zeer veel sympathie voor deze politici, zelfs indien het klopt dat ze corrupt zijn, zegt een politiek analist van een donoragentschap in Kathmandu die anoniem wil blijven. De regering pakt de zaak verkeerd aan. De Commissie vervolgt enkel politici van democratische partijen en dat wekt zeer sterk de indruk dat er politieke rekeningen vereffend worden.

Geen enkele van onze politici is zuiver op de graat, zegt Bikram Lama, een taxichauffeur in Kathmandu. Ook de medestanders van de koning niet. Zij hebben meer op hun kerfstok dan die gasten uit de regering-Deuba. Waarom gaat het RCC niet achter hen aan?

Het orgaan wordt bestierd door oude koningsgetrouwen die nog werkten onder Gyanendra’s vader (koning Mahendra) in de jaren 60, toen Nepal nog een absolute monarchie was. De koninklijke anticorruptiecommissie heeft een mandaat dat ongezond groot is: het kan corrupte mandatarissen opsporen, vervolgen en veroordelen.

Deuba en Singh zijn niet de enige leden van de afgezette regering die vervolgd worden. Verschillende ministers zijn vrij op borg nadat de Commissie hen veroordeelde voor het uitdelen van overheidsgeld aan politieke activisten. Opvallend: enkel ministers van democratische partijen worden daarvan beschuldigd.

De Aziatische Ontwikkelingsbank sprak eerder deze maand de corruptiebeschuldigingen aan het adres van Singh tegen. De ex-minister van Ruimtelijke Ordening is opgepakt omdat hij geknoeid zou hebben bij de uitvoering van een drinkwaterproject. Singh veranderde de begunstigde van een constructiecontract ten voordele van een Chinees-Nepalese joint venture. De Aziatische Ontwikkelingsbank, die een deel van het miljoenenbudget ophoestte, beweert dat Singh alle procedures heeft gerespecteerd.

De anticorruptiecommissie van Gyanendra gaat onverstoorbaar door met haar operatie schone handen. Ze heeft vorige week donderdag bij de Nepalese banken de rekeningen van 100 politici en topambtenaren opgevraagd. Geen van de namen behoort tot het royalistische kamp. (MM/ADR)