Kunnen we de Millenniumdoelen halen terwijl een miljard mensen achterop hinkt?

Bij het werken naar de Millenniumdoelstellingen tegen 2015 wordt amper de link gelegd met personen met een handicap, en ook binnen de Belgische en Vlaamse Ontwikkelingssamenwerking worden geen maatregelen genomen om op een structurele manier met deze grote groep rekening te houden.

Kwetsbare bevolkingsgroepen

Het WHO rapport is het eerste uitgebreide overzicht van de situatie van personen met een handicap wereldwijd, gebaseerd op input van 380 experts. Het totale aantal mensen met een handicap blijkt heel wat hoger te zijn dan vorige schattingen van de WHO, die dateren uit de jaren 70 en een percentage van 10% suggereerden. Deze stijging is te wijten aan de vergrijzing van de bevolking en de snelle verspreiding van chronische ziekten, alsook aan verbeteringen in de gebruikte methoden om handicap te meten.

Deze 15% is bovendien niet gelijk gespreid over de hele wereld. Het rapport bevestigt dat lagere inkomenslanden te kampen hebben met een hoger voorkomen van handicaps dan hoge inkomenslanden. Bovendien lopen kwetsbare bevolkingsgroepen, zoals arme mensen, vrouwen, ouderen en mensen uit etnische minderheidsgroepen het grootste risico op een handicap.

Gebrekkige toegang tot dienstverlening

Personen met een handicap hebben algemene noden, zoals alle andere mensen, maar ook specifieke behoeftes. Het rapport benadrukt dat weinig landen adequaat reageren op deze behoeften. Personen met een handicap worden geconfronteerd met stigmatisering en discriminatie, het ontbreken van adequate gezondheidszorg en revalidatie en ontoegankelijkheid van vervoer, gebouwen en informatie- en communicatietechnologieën. Dit leidt tot een slechtere gezondheid, lagere schoolprestaties, minder economische kansen en een hogere armoedegraad.

Regeringen moeten daarom meer inspanningen leveren om de toegang tot reguliere diensten mogelijk te maken. Daarnaast moeten ze investeren in gespecialiseerde programma’s om mensen met een handicap tot hun volle potentieel te laten komen. Tenslotte benadrukt het rapport dat het zeer belangrijk is dat personen met een handicap en hun organisaties betrokken worden bij deze initiatieven.

Wat betekent dit voor ontwikkelingssamenwerking?

In de internationale gemeenschap gelden de Millenniumdoelstellingen (MDG’s) als de overkoepelende ontwikkelingsdoelen. Het bereiken van elke MDG wordt ondermijnd door de uitsluiting van personen met een handicap. Het rapport bevestigt dit en ook Robert Zoellick, voorzitter van de Wereldbank, verwees hiernaar tijdens de voorstelling van het rapport: “Het aanpakken van gezondheid, opleiding, tewerkstelling en andere ontwikkelingsbehoeften van mensen met een handicap is fundamenteel voor het bereiken van de Millenniumdoelstellingen”.

Dit beklemtoont de sterke banden tussen armoede en handicap en wijst op de nood aan ontwikkelingssamenwerking die ook ten goede komt aan personen met een handicap. Platform Handicap en Ontwikkelingssamenwerking (PHOS) ijvert daarom al jaren om extra aandacht voor deze groep in de internationale ontwikkelingssamenwerking.

Ondertussen hebben bijna 150 landen het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap ondertekend, en 100 landen hebben dit geratificeerd. Hierdoor engageren ze zich om de rechten van personen met een handicap te verzekeren en rekening met hen te houden in alle aspecten van het beleid. Op die manier krijgen mensen met een handicap een evenwaardige plaats in de maatschappij. WHO-Directrice Margaret Chan stelt dat het ‘World Report on Disability’ hiertoe kan bijdragen: “Met dit rapport hebben de landen nu de gegevens, de kennis en de praktische adviezen om hun engagement in de praktijk om te zetten”.

Artikel 32 van het VN-verdrag focust op ontwikkelingssamenwerking en vraagt de toepassing van de principes van de conventie binnen alle aspecten van de internationale samenwerking. “Ontwikkelingssamenwerking kan en moet een belangrijke rol spelen bij het verminderen van belemmeringen voor mensen met een handicap, het bevorderen van de toegang tot hun rechten en de creatie van een gunstig klimaat” argumenteerde Johannes Trimmel, voorzitter van het International Disability and Development Consortium​​ in de vergadering van experten over het World Report on Disability. Dit werd eerder dit jaar ook al erkend in een resolutie van de Verenigde Naties, waarin gesteld werd dat internationale samenwerking een belangrijke rol heeft in het implementeren van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.

België was bij de eerste landen om het VN-verdrag over de rechten van personen met een handicap te ondertekenen en te ratificeren. Een duidelijk signaal dat aandacht voor personen met een handicap in ontwikkelingssamenwerking nodig is. Maar in de praktijk vertalen die goede bedoelingen zich nog niet in beleidsteksten, laat staan in acties op het terrein. Volgens PHOS en het collectief 1 op 10 is het dan ook dringend tijd dat hier werkelijk werk van wordt gemaakt, ook door de Belgische overheid.

Platform Handicap en Ontwikkelingssamenwerking (PHOS) is een Belgische ngo die zich inspant om de situatie van personen met een handicap in het Zuiden te verbeteren
1 op 10 verenigt internationale organisaties rond het thema handicap en ontwikkelingssamenwerking