Kunstsector rebelleert tegen bevoogding

De nieuwe filosofie blijkt uit een document van de openbare elektriciteitsmaatschappij Electrobrás, dat opgesteld werd op basis van richtlijnen uit het Secretariaat voor Communicatie, een onderdeel van de Braziliaanse regering. Electrobrás zal voortaan culturele projecten sponsoren die harmoniëren met het overheidsbeleid, en met name met het Nulhongerprogramma. Artistieke projecten zouden een bijdrage moeten leveren om arme mensen aan een inkomen te helpen, jongeren opleidingskansen te bieden en arme gemeenschappen gratis of goedkoop toegang te verschaffen tot culturele activiteiten. Projecten die de toegang tot cultuur democratiseren en de sociale ontwikkeling van de armen bevorderen krijgen voorrang, zegt de tekst.

De nieuwe criteria komen neer op politieke en ideologische inmenging in het artistieke proces, verklaarde regisseur Carlos Diegues, de informele woordvoerder van de Braziliaanse cineasten, zaterdag in de krant O Globo. Volgens hem brengen de voorwaarden het herstel van de Braziliaanse filmindustrie in gevaar. Caetano Veloso en Chico Buarque de Holanda, twee zangers, hebben zich samen met de acteurs Miguel Falabella, Marieta Severo en Fernanda Montenegro en nog een hele rist andere kunstenaars achter die stellingen geschaard. Sommige artiesten vergelijken het nieuwe beleid met de cultuurpolitiek in de voormalige communistische landen.

Andere regels voor de openbare sponsoring van culturele evenementen dwingen de ontvangers de Braziliaanse identiteit en tradities te bevorderen en naar andere landen uit te dragen.

Auteur Eric Nepomuceno vindt dat het nieuwe beleid getuigt van onwetendheid en arrogantie. Het staatssecretariaat voor Communicatie heeft volgens hem de nieuwe regels uitgewerkt zonder genoeg kennis over de artistieke wereld in huis te hebben, zonder de nodige experts te raadplegen en zonder in dialoog te treden met de sector. De regering probeert een autoritair beleid te voeren dat op staatssteun gebaseerd is - een onderneming die tot mislukken gedoemd is, aldus Nepomuceno, die vijf jaar geleden staatssecretaris voor Culturele Ontwikkeling was in het Braziliaanse ministerie van Cultuur. Volgens hem zou de regering er onder meer beter aan doen de belastingvoordelen voor culturele producties op te schroeven.

Het staatssecretariaat voor Communicatie ontkent dat het zich wil mengen in de inhoud van culturele producties. Het nieuwe beleid moet alleen de verdeling van sponsorgeld democratiseren en decentraliseren en de toegang van de armste bevolkingslagen tot door de overheid gesubsidieerde culturele en sportieve evenementen vergroten.

De nieuwe subsidieregels vormen de tweede nederlaag die de artistieke wereld moet slikken sinds het aan de macht komen van Lula en diens Arbeiderspartij op 1 januari. De eerste was de benoeming van de zanger Gilberto Gil als minister van Cultuur. De talrijke kunstenaars in de rangen van de Arbeiderspartij hadden een cultureel beleidsprogramma opgesteld in de hoop dat de nieuwe minister van Cultuur die voorstellen zou overnemen. Maar Gil kwam niet uit hun midden en houdt er blijkbaar andere ideeën op na.

Na protesten van filmmakers en andere kunstenaars maandag heeft de voorzitter van de Arbeiderspartij beloofd dat er een vergadering komt tussen het Secretariaat voor Communicatie en een afvaardiging van de Braziliaanse cineasten om de grieven van die groep te bediscussiëren.