Lampedusa schokt delegatie europarlement

Waar zijn ze? was de vraag die spontaan opkwam in de twaalf hoofden van de parlementaire commissie toen die vorige week een vluchtelingenkamp op Lampedusa bezocht. Het kamp heeft een capaciteit van 200 vluchtelingen maar doorgaans zitten er bijna duizend gestrande bootvluchtelingen. De delegatie trof welgeteld 11 vluchtelingen aan. Het was de eerste keer tijdens een bezoek aan een opvangkamp dat er meer parlementleden waren dan vluchtelingen, zei het Italiaanse europarlementslid Giovanni Claudio Fava.

Het hoofd van de delegatie, de Franse socialist Martine, sprak getuigen die vertelden dat de vluchtelingen drie dagen eerder waren afgevoerd met vliegtuigen. Een dramatische maskerade, vinden sommige parlementsleden.

Maar zelfs zonder vluchtelingen waren de levensomstandigheden schrijnend. De delegatie zegt dat de condities in het kamp de mensenrechten schenden. De toegang tot medische hulp en wettelijke bijstand is niet gegarandeerd. Het opvangkamp is vervallen, er is onvoldoende water en de hygiëne laat te wensen over. De parlementsleden zagen slechts 12 toiletten, waarvan geen enkele een deur had en telde 18 wasbakken en douches. Uit de douches kwam zeewater.

Ik heb genoeg gezien in Lampedusa dat mijn vrees bevestigde. De negatieve verwachtingen die ik had, zijn volledig vervuld. Ik heb al erge zaken gezien in vluchtelingenkampen. Lampedusa moest daar niet voor onder doen. Het Europese parlement zal het in het oog blijven houden, zegt de Duitse socialist Wolfgang Kreissl-Dörfler. Er worden geen journalisten toegelaten, foto’s zijn helemaal uit den boze en het kamp is extreem op een militaire leest geschoeid. Bij ons bezoek had we politiebegeleiding en een chaperonne van drie mensen. Dat zijn dingen die voordien alleen gezien had in oorlogsgebied als Angola.

Voorzitter Roure denkt dat er genoeg wettelijke basis is om te stellen dat er een schending is van de mensenrechten op Lampedusa. We moeten nog bewijzen verzamelen om dat te staven, en dat is precies wat we gaan doen.

Afgezien van de gebrekkige medische en juridische zorg, wordt mogelijk ook het recht op asiel geschonden. De parlementsleden vrezen dat veel asielzoekers naar Libië afgevoerd worden zonder dat ze asiel kunnen aanvragen. De Conventie van Genève verplicht Italië om elke asielaanvraag te onderzoeken. De autoriteiten in het kamp zeggen verklaarden tijdens het bezoek dat de bootvluchtelingen die op Lampedusa aankomen economische migranten zijn die geen asiel aanvragen. Dat is een erg ongeloofwaardig verhaal, merkt Roure op. In dat geval is Lampedusa de enige plaats in Europa waar vluchtelingen geen asiel aanvragen. De delegatie van het Europese parlement vroeg inzage in het uitwijzingsregister van het kamp op Lampedusa maar kreeg dat niet.

De Italiaanse regering heeft een akkoord gesloten met de Libische regering om afgewezen asielzoekers en uitgewezen vluchtelingen uit te leveren. De europarlementsleden zeggen dat ze nooit een kopie van het akkoord hebben kunnen inkijken omdat Italië de inhoud van het uitleveringsakkoord niet openbaar maakt. De Italiaanse regering kan ons geen garanties geven dat er een veilig derde land (een noodzakelijke voorwaarde voor uitlevering, nvdr) in het spel is. Libië is jarenlang als een ‘slecht land’ omschreven in allerlei contexten, maar is nu blijkbaar veilig voor vluchtelingen, zegt Kreissel-Dörfler.

Ook Amnesty International en de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR hebben kritiek op het feit dat vluchtelingen naar Libië worden uitgewezen. In maart veroordeelde UNHCR de uitwijzing van 180 mensen vanop Lampedusa. Het was verre van zeker dat er geen Libische vluchtelingen teruggezonden waren naar het land waar ze vervolgd werden, zei UNHCR toen. Libië zit ver van de internationale standaard inzake bescherming van asielzoekers en vluchtelingen, onder meer omdat Tripoli de Conventie van Genève niet ondertekend heeft. (MM)