Landbouwsubsidies houden koffieboeren in wurggreep (rapport)

Koffie wordt bijna uitsluitend in een vijftigtal ontwikkelingslanden
geproduceerd. Door de aanhoudende crisis verliezen de koffieproducenten 4,5
miljard dollar per jaar, zo berekende de Wereldbank. Het zwaarst getroffen
zijn Centraal-Amerika en Afrika, waar regeringen bij gebrek aan inkomsten
uit de export moeten snoeien in de armoedebestrijding. En dat op een moment
dat de koffieboeren steeds dieper in de ellende raken.

De 20 miljoen koffieboeren en hun families zijn er in vergelijking met hun
medeburgers slecht aan toe, zo stelt het rapport Koffiemarkten: Nieuwe
paradigma’s in wereldwijde vraag en aanbod. In Nicaragua daalde de armoede
tussen 1998 en 2001 gemiddeld met 15 procent, enkel de koffiesector kende
een stijging van 2,5 procent. Families van koffieboeren stuurden vijf
procent minder kinderen naar de lagere school, terwijl andere plattelandsgezinnen tien procent meer kinderen naar school stuurden. In de zuidelijke Indiase deelstaat Karnataka plegen steeds meer koffieplanters zelfmoord.

Het grootste probleem voor de Wereldbank is overproductie, in combinatie met
protectionisme in rijke landen. Brazilië, Vietnam en Colombia
vertegenwoordigden in 2002 61 procent van de totale productie en 55 procent
van de export. Het overaanbod heeft de producten gedeeltelijk doen
overschakelen op de goedkopere Robusta-variëteit.

Het rapport voorspelt dat de problemen op de koffiemarkt in cyclische
bewegingen verdwijnen en weer opduiken. Om structureel iets te veranderen
moeten de koffieproducerende landen aan hun producten beter op de markt te
positioneren en vooral de afhankelijkheid van één enkel gewas te
verminderen. Precies daar knelt het schoentje. Het rapport stelt vast dat de
aanhoudend hoge subsidies in de industrielanden het moeilijker maken om te
schakelen naar meer lucratieve activiteiten.

Ontwikkelingsorganisaties als Oxfam geven de koffieverwerkende
multinationals als Nestlé, Kraft, Procter & Gamble en Sara Lee de schuld.
Die ondernemen te weinig om het lot van de boeren te verbeteren terwijl ze
dankzij de goedkope bonen enorme winsten opstrijken. In het Coffee Rescue
Plan van 2002 vraagt Oxfam meer hulp voor de boeren en een groter
marktaandeel voor koffie met een fair trade-label.