Landloze boeren beginnen tweeweekse protestmars

De protestmars is georganiseerd door de Beweging van Landloze Boeren (MST). De demonstranten hopen 17 mei, na 210 kilometer, in de hoofdstad Brasília aan te komen. Doel van de demonstratie is het debat over landhervorming aan te zwengelen, zegt Joao Pedro Stédile, nationaal coördinator van MST.

De MST-leider zei tijdens een persconferentie voor de start van de mars, dat de landhervorming momenteel aan een slakkengang gaat, ondanks het aantreden van de linkse regering van president Luiz Inacio Lula da Silva in 2003. Lula is een oud-vakbondsleider en staat bekend als een medestander van de beweging van campesino’s (kleine boeren). Hij beloofde bij zijn aantreden land aan 430.000 families.

De regering zegt inmiddels 81.000 families van land te hebben voorzien, maar in werkelijkheid zijn dat er slechts 35.000. Dat verschil in cijfers wordt veroorzaakt door dubbeltellingen. Sommige families kregen een stuk land toegewezen ter vervanging van een eerder toegewezen stuk land dat ze weigerden, omdat het minder geschikt zou zijn voor landbouw.

Volgens Stédile loopt de regering bij de landhervorming tegen drie obstakels aan: er is een overheidsstructuur gegroeid die vooral rekening houdt met de rijken, de invloed van de agrobusiness - volgens hem een moderne variant van de koloniale plantages - en een economisch beleid dat zorgt voor een concentratie van welvaart.

Als er niets wordt gedaan aan de hoge rentetarieven, de beperking van de overheidsuitgaven en de nadruk op de exportsector, dan is de landhervorming gedoemd te mislukken, zegt Stédile. Er is een nationaal ontwikkelingsplan nodig om de economische kracht van de vier miljoen landloze boeren te mobiliseren. Zij zijn vooral van belang voor de binnenlandse markt.

Als alle boeren vijftien hectare land zouden krijgen, dan zouden ze nog maar de helft van alle grond die onproductief is, benutten. Die onproductieve grond is nu vaak eigendom van grootgrondbezitters. De grootschalige landbouw is geen oplossing, zegt Stédile, omdat die alleen maar een hogere werkloosheid veroorzaakt en de lokale economie niet stimuleert. Twintig jaar geleden verkochten mechanisatiebedrijven nog 65.000 tractoren per jaar aan kleine en middelgrote boeren, legt hij uit. De verkoop is tot de helft gedaald door de opkomst van grootgrondbezitters.

Kleine familiebedrijven zorgen voor 70 procent van het voedsel dat in Brazilië wordt geconsumeerd. De grootgrondbezitters richten zich daarentegen op intensieve monocultuur en hun producten zijn veelal bestemd voor export. De opkomst van die tak van landbouw heeft geleid tot een leegloop van het Braziliaanse platteland.

De protestmars van de MST is een van de grootste evenementen die de beweging de afgelopen jaren organiseerde. De demonstranten lopen alleen ‘s ochtends, om de hete middagzon te vermijden. ‘s Middags doen ze mee aan workshops en discussies over economie, hervorming, water en transgene producten. Bij aankomst in Brasília zullen de boeren in gesprek gaan met overheidsvertegenwoordigers. (JS/PD)