Landloze boeren dreigen met 'helse maand' van demonstraties

In de noordoostelijke deelstaat Pernambuco bezetten boeren de afgelopen weken al veertien nieuwe landgoederen. Traditioneel bereikt het verzet er pas een hoogtepunt op 17 april. Het is stilaan een traditie geworden: april is dé actiemaand van de Landloze Boeren in Brazilië. Maar dit jaar waren de uitlatingen van de MST bijzonder assertief. MST-kopstuk Jaime Amorim, kondigde aan dat er voor elke dode aan onze kant tien doden aan de andere kant zullen vallen.

De leider van de MST, Joao Pedro Stédile, dreigde dat de acties van de beweging de Braziliaanse regering naar de hel zouden voeren. Stédile mocht het prompt uitleggen tegenover de Parlementaire Onderzoekscommissie voor de landhervorming. Hij matigde er de toon van zijn eerdere uitspraken en benadrukte dat de MST een pacifistische beweging is, die zich verzet tegen alle geweld, zelfs uit zelfverdediging. Onze acties voorkomen juist dat het Braziliaanse platteland een kruitvat naar Colombiaans voorbeeld wordt, aldus Stédile.

De dreigementen waren op diverse plaatsen niet in goede aarde gevallen. De Unión Democrática Ruralista, die in het verleden ervan werd beschuldigd illegale gewapende milities te vormen om de grootgrondbezitters te beschermen, dreigde op te roepen tot de arrestatie van Stédile. Ook Senator Jorge Bornhausen eiste straffen voor MST-leiders die opgeroepen tot misdaad en geweld. Bornhausen is voorzitter van de Partido del Frente Liberal, een conservatieve partij die oppositie voert tegen de linkse regering van president Luiz Inácio Lula da Silva.

Lula zelf kondigde naar aanleiding van de spanningen aan dat de regering 1700 miljoen reales (477 miljoen euro) vrijmaakt om de landhervorming te versnellen en de boeren grond te geven. De regering belooft 115.000 families dit jaar een eigen lapje grond. De huidige regering is een bondgenoot, maar we blijven haar onder druk zetten zodat ze haar beloften nakomt. Zelfs met deze regering is volksmobilisatie nodig, anders komt de landhervorming niet van de grond, zegt Edilson Barbosa, een van de andere MST-kopstukken.

Na de nieuwe bezettingen van de afgelopen weken controleren landloze boeren nu 155 landerijen in de staat Pernambuco. In de deelstaat wonen in het totaal zo’n 22.000 families op bezet gebied - in heel Brazilië zelfs zoveel als 200.000 families. In april willen de actievoerders van Pernambuco nog acht of negen extra terreinen bezetten die in hu ogen improductief zijn, aldus Barbosa. De acties moet uitmonden in een grote mars van de bezette suikerfabriek Alianza naar Recife, de hoofdstad van de deelstaat zo’n tachtig kilometer verderop.

De aankomst van de mars in Recife is gepland voor 17 april. Die dag zal ook in de rest van Brazilië niet onopgemerkt voorbijgaan. In 1996 schoot de politie daar tijdens een betoging negentien MST-militanten dood.

De internationale boerenorganisatie Vía Campesina riep 17 april uit tot wereldwijde actiedag. April heet in Brazilië een ‘rode maand’, naar de kleur van de vele vlaggen van de boeren die op het platteland en in de stad betogen en landgoederen of regeringsgebouwen bezetten. Dit jaar is het de bedoeling dat de acties doorgaan tot en met 1 mei. Daarna willen de boeren aanhaken bij acties tegen de werkloosheid, samen met andere sociale bewegingen.

Volgens het Nationale Instituut voor Landhervorming telde Brazilië vorig jaar 54.781 grote niet-productieve landgoederen, die samen 120 miljoen hectare braakliggende grond vertegenwoordigen. Tegelijk leven 23 miljoen boeren in armoede omdat ze geen land bezitten.