LATIJNS-AMERIKA: Mijnbouw in Honduras neemt loopje met volksgezondheid

In de Siria Vallei in het departement Francisco Morazán, delft het uit de VS afkomstige bedrijf Entremares goud. Uit een recente studie blijkt dat huidziekten en haaruitval bij de bewoners waarschijnlijk zijn toe te schrijven aan de mijnbouw. Daarbij zouden stoffen vrijkomen die de gezondheid schaden. Arts Juan Almendares, directeur van de ngo Tierra Madre, leidde een onderzoek onder drieëntwintig families. Hij ontdekte dat veel pasgeboren kinderen huidproblemen hebben en dat schoolgaande kinderen zonder duidelijk aanleiding last krijgen van haaruitval.

Twee jaar geleden zorgden de activiteiten van Entremares ook al voor onrust. Een paar duizend inwoners gingen toen de straat op om te protesteren tegen de ecologische schade die Entremares volgens hen aanricht in de vallei. De protestmars werd aangevoerd door de katholieke kardinaal Oscar Andrés Rodriguez. Entremares ontkent dat de activiteiten van het bedrijf het milieu of de gezondheid van de bewoners schaden. Volgens de leiding maken de beschuldigingen deel uit van een lastercampagne waarmee de plaatselijke bevolking Entremares in diskrediet wil brengen.

Behalve in de Siria Vallei wordt ook in andere delen van Honduras geprotesteerd tegen de mijnbouw. In West-Honduras zijn enkele dorpen in opstand gekomen tegen het Canadese bedrijf Maverick en Minerales de Occidente S.A. (Minosa), eigendom van de Hondurese Banco Atlántida. In januari vorig jaar kreeg Minosa een boete van 54.000 dollar, nadat in de rivier Lara cyaankali werd gevonden. Het onderzoek werd ingesteld omdat in de rivier opvallend veel dode vissen werden aangetroffen. De rivier Lara mondt uit in de Higuito, de belangrijkste drinkwatervoorziening voor de regio Santa Rosa de Copán.

De vergunning voor Minosa werd verlengd in augustus 2003, op het moment dat het bedrijf op het punt stond failliet te gaan. De dorpsbewoners betwijfelen of die vergunning aan Minosa wel rechtmatig verstrekt is.Volgens Juan Carlos Elvir, burgemeester van Santa Rosa de Copán, hebben de hevige protesten van de bevolking zelfs doodsbedreigingen opgeleverd. De bevolking is niet per definitie tegen de mijnbouw, zegt hij, maar vindt dat delfstoffen alleen gewonnen mogen worden met respect voor de omgeving. Zo zijn ze tegen open mijnschachten en groeves waar bossen voor gekapt moet worden. Als de metalen gedolven zijn, worden ze gemengd met chemicaliën als cyaankali om ze te scheiden. Volgens deskundigen is die methode goed toepasbaar in woestijnen, maar niet in bosrijke gebieden.

Het Canadese bedrijf Maverick kreeg een vergunning om 400 hectare te exploiteren in het hart van het El Güisayote-reservaat, een gebied dat wel een betiteld wordt als een van de ‘longen’ van West-Honduras. Een commissie waarin onder anderen lokale politici, bewoners en milieudeskundigen zijn vertegenwoordigd, vecht de vergunning aan omdat die onrechtmatig zou zijn. Exploitatie van natuurlijke rijkdommen in beschermde gebieden is in Honduras bij wet verboden.

In de mijnindustrie in Honduras gaat jaarlijks 45 miljoen dollar om. De belangrijkste metalen die gedolven worden, zijn lood, zilver, zink en in minder mate goud. Ongeveer een derde van de totale oppervlakte van Honduras is bestemd voor het winnen van delfstoffen. Aan vijftien bedrijven is een vergunning verstrekt om het gebied te exploiteren.

Volgens Joaquín Agüero, adviseur van het ministerie van Milieu, ligt het probleem in het feit dat de Mijnwet die drie jaar geleden door het parlement werd goedgekeurd, teveel vrijheid geeft aan het de directies van bedrijven. Zij functioneren volledig onafhankelijk van het ministerie van Milieu en niemand controleert of reguleert hun activiteiten.