Lidstaten warmen zich op voor AU-top en NEPAD

De ‘peer review’ is een mechanisme waarmee de Afrikaanse landen mekaars vooruitgang op het vlak van transparantie en verantwoord beleid willen meten. Die principes vormen de basis van het Nepad (New Partnership for Africa’s Development), het economische actieplan van de vorig jaar opgerichte Afrikaanse Unie (AU).

Een panel van zes onafhankelijken zal het politieke zelfonderzoek in goede banen leiden. Twee van hen zijn Zuid-Afrikanen: Graca Machel, de vrouw van Nelson Mandela, en Chris Stals, de ex-gouverneur van de Zuid-Afrikaanse Nationale Bank.

De AU-lidstaten bereikten maandag en dinsdag overeenstemming over het controlemechanisme op de derde vergadering van de Afrikaanse Unie. Ze palaverden ook over de oprichting van een Vrede- en Veiligheidsraad, die Afrikaanse conflicten moet voorkomen en oplossen. Zo’n veertig regeringen hebben het verdrag voor de oprichting van zo’n Raad onderschreven, maar slechts zeven landen hebben het al geratificeerd. De schuld die de Afrikaanse Unie erfde van haar voorganger, de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid, bedraagt één jaar na de start van de Unie overigens nog steeds 39 miljoen dollar.

Vanaf morgen, van 10 tot 12 juli, begint in de Mozambikaanse hoofdstad Maputo het grote werk. Want dan start de jaarlijkse top van de AU, waar ook de regeringsleiders aanwezig zullen zijn. Achter de schermen van de top zal zich een machtsstrijd afspelen omtrent de controle over NEPAD. Dat plan, dat donoren en investeerders transparantie en een verantwoord beleid garandeert in ruil voor handel en hulp, moet Afrika 63 miljard dollar per jaar opleveren. Het geld is er nog lang niet, maar de rijke landen van de G8 hebben wel beloofd dat ze op termijn gaan bijdragen aan het NEPAD.

Deze week komt er in Maputo een rapport op tafel dat adviseert om het NEPAD volledig te integreren in de structuren van de Afrikaanse Unie, dat zijn secretariaat heeft in Addis Abeba. Daar zijn sterke argumenten voor, want NEPAD is het officiële economische beleid van de Afrikaanse Unie.

De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki wil echter dat het secretariaat van NEPAD in Zuid-Afrika blijft. Zuid-Afrika en Nigeria zijn de bedenkers van NEPAD en hebben hun internationaal profiel als stabiele vrije marktdemocratie gebruikt om de investeerders en donoren er warm voor te maken. Mbeki vreest dat het investeringsplan slecht beheerd zal worden als het wordt opgeslokt door de logge AU-bureaucratie in Addis Abeba.

De integratie van NEPAD in de Afrikaanse Unie is overigens nog geen feit: slechts 15 van de 53 leden van de Afrikaanse Unie hebben zich akkoord verklaard om hun politieke instellingen aan de ‘peer review’ te onderwerpen. Naast Ghana, Zuid-Afrika, Nigeria en Ethiopië zijn dat Algerije, Burkina Faso, Kameroen, de Democratische Republiek Congo, Gabon, Kenia, Mali, Mozambique, Rwanda, Senegal en Oeganda.