Lokale verkiezingen kans voor Iraanse hervormers

De Iraanse gemeenteraden bestaan nog maar sinds 1999, maar hebben een belangrijke rol gespeeld in de politiek. Het grote voorbeeld is de huidige president Mahmoud Ahmadinejad: hij werd in 2003 verkozen tot burgemeester van Teheran.

In Teheran nemen meer dan 1200 kandidaten het tegen elkaar op voor 15 zetels. En de strijd woedt ook binnen de fracties. De huidige burgemeester, Mohammad Bagher Ghalibaf, behoort net als Ahmadinejad tot het kamp van de hardliners, maar was een van zijn rivalen bij de presidentsverkiezingen. Ahmadinejad en zijn aanhangers zetten alles op alles om hem buitenspel te zetten. Op enkele dagen voor de stembusgang is de coalitie van hardliners en conservatieven hevig verdeeld: een deel steunt Ghalibaf, een ander deel volgt Ahmadinejad.

In tegenstelling tot de verdeelde coalitie hardliners en conservatieven staan de hervormers voor een keer op één lijn. Tijdens drie opeenvolgende verkiezingen werden ze verslagen door hun onvermogen zich achter één enkele kandidaat te scharen. De hervormers steunen een 15-koppige lijst van kandidaten voor het stadsbestuur van Teheran. De hervormingsgezinde ex-president Mohammad Khatami voert de lijst aan.

De coalitie van hardliners en conservatieven is erg bitter over hun interne verdeeldheid. De hardliners geven de aanhangers van Ahmadinejad de schuld.

“Hardliners en conservatieven hebben het voordeel dat ze het uitgebreide netwerk van moskeeën kunnen gebruiken voor hun campagne. Ze krijgen ook meer aandacht op de staatstelevisie. Maar nu hervormers de meeste van hun interne conflicten hebben bijgelegd, maken ze een goede kans om weer aan de macht te komen”, zegt een Iraanse hervormingsgezonde journalist die anoniem wil blijven.

“Maar dat lukt alleen als de opkomst hoog is en er geen fraude is”, vervolgt ze. Ze verwijst naar de beschuldigingen dat bij de presidentsverkiezingen van vorig jaar miljoenen valse identiteitskaarten werden gebruikt, en vindt het verdacht dat de belangrijkste adviseur van Ahmadinejad, Mojtaba Samare-Hashemi, nog maar een paar maanden geleden ontslag nam uit zijn hoge functie om te verhuizen naar het ministerie van Binnenlandse Zaken dat de verkiezingen organiseert.

Parlement van Experten

Naast gemeenteraden kiezen de Iraniërs vrijdag ook een nieuw Parlement van Experten. Dat machtige parlement komt twee keer per jaar samen en stelt de Hoogste (geestelijke) Leider aan, een post die nu bezet wordt door Ayatollah Ali Khamenei.

Voor de verkiezing van het Parlement van Experten hebben verschillende hervormingsgezinde partijen geen kandidaten op hun lijst staan, omdat de meeste geestelijken die zij voorstelden, zijn geweigerd door de Raad van Wachters. Die Raad wordt voor de helft aangesteld door de Hoogste Leider. In sommige kiesdistricten heeft de Raad maar één enkele kandidaat overgelaten.

Bij deze verkiezingen gaat het tussen de aanhangers van de fundamentalistische Ayatollah Mesbah Yazdi - de mentor van president Ahmadinejad - de conservatieven en enkele geestelijken die meer naar hervormingen neigen. De belangrijkste onder die laatsten is oud-president Akbar Hashemi, en in minderen mate Hasan Rohani, Iraans hoofd nucleaire onderhandelingen onder Khatami.

Weinig animo

In de straten van Teheran heerst weinig enthousiasme voor de nakende verkiezingen. “Ik ga niet stemmen. Wat voor een verschil kan het maken? Ik zal nooit stemmen als de verkiezingen niet vrij zijn en de meeste kandidaten worden gediskwalificeerd omwille van hun overtuigingen”, zegt Hanieh, een twintigjarige universiteitsstudent in Teheran.

“Wij hebben altijd geweigerd te stemmen. We dachten dat een lage opkomst het systeem zijn legitimiteit zou laten verliezen en ineen zou doen storten. Maar het gaat als jaren door en niets verandert. Ik denk dat ik deze keer maar ga stemmen en ik ga mijn familie aanraden hetzelfde te doen”, zegt een taxichauffeur van middelbare leeftijd die zijn naam niet in de krant wil.