Loterijkoorts verenigt noord en zuid

De Noord-Koreaanse regering is op 1 mei met een vreemde kruising tussen een loterijsysteem en de uitgifte van staatsobligaties begonnen. Burgers die hun zuurverdiende geld in het systeem pompen, kunnen met een grote portie geluk 10, 25 of 50 keer hun inzet terugkrijgen. De winst wordt wel pas vanaf 2008 in tergend kleine schijfjes uitbetaald, maar dat kan het enthousiasme niet temperen. Elke dag worden miljarden Noord-Koreaanse won in loterijobligaties omgezet. Het gaat om de eerste obligaties sinds 50 jaar die in Noord-Korea worden uitgegeven. Gokken is opeens een vaderlandse plicht geworden - volgens het ministerie van Financiën is het de bedoeling het slapende geld van de mensen te gebruiken voor de uitbouw van de economie. De regering moedigt investeringen in het kansspel dan ook energiek aan.

Het is duidelijk waar Pyongyang zijn mosterd haalt. In Zuid-Korea werd in december vorig jaar een openbaar loterijsysteem opgezet dat een enorm succes kent. De 5.000 verkooppunten halen elke week ongeveer 260 miljard Zuid-Koreaanse won (180 miljoen euro) op. Sinds december hebben de Zuid-Koreanen op die manier al 1.300 miljard won (900 miljoen euro) verspeeld. Dat heeft 70 gelukkige wonmiljardairs opgeleverd, en tienduizenden mensen die aan niets anders meer kunnen denken. Anders dan in Noord-Korea wordt de winst hier direct uitbetaald. De winnaars blijven anoniem, maar de kranten hebben achterhaald dat verscheidene gelukkigen een nieuw leven zijn begonnen in de VS of in andere verre landen.

De doorsnee gokker in Noord-Korea moet meer voor zijn hobby over hebben dan zijn collega aan de andere kant van de zwaarbewaakte grens. Volgens Noord-Korea-experts in Seoel kosten enkele loterijobligaties algauw verscheidene maandlonen. En sparen is moeilijk in Noord-Korea, dat al jarenlang kampt met droogte en economische stagnatie en internationaal nog meer geïsoleerd raakte toen het in oktober toegaf aan een geheim kernwapenprogramma te werken.

Maar ook veel Zuid-Koreaanse spelers hebben het niet breed. Het Zuid-Koreaanse bedrijfsleven slaagde erin de Aziatische crisis van 1997 te boven te komen door massaal consumentenkrediet toe te staan, maar die zeepbel lijkt te gaan barsten nu de economie weer slechter begint te draaien en investeerders zich terughoudend opstellen omdat de spanningen rond Noord-Korea gevaarlijk zijn opgelopen. Zowat 3 miljoen Zuid-Koreanen kunnen de schulden die ze de voorbije tijd met hun kredietkaart hebben gemaakt niet terugbetalen en krijgen geen nieuwe leningen meer. De helft van die groep bestaat uit twintigers en dertigers die voor het grootste deel werkloos zijn. Voor velen lijkt de loterij nog de beste perspectieven te bieden, al bedraagt de kans om de jackpot leeg te halen statistisch gezien maar 1 op 8 miljoen. De gelukkigen kunnen dan wel rekenen op een superwinst die kan oplopen tot 40 miljard won (27 miljoen euro).

De Zuid-Koreaanse regering begint zich al zorgen te maken dat de hype mensen verslaafd zal maken en van het werk gaat afhouden. Toch kan het systeem niet zomaar worden stilgelegd - veertig procent van de opbrengst gaat naar welzijnsprojecten.

In Noord-Korea gelden de kopers van loterijobligaties als patriotten die de economie de hoognodige extra zuurstof geven. Als ook de Noord-Koreaanse emigranten hun kans wagen, kunnen we 50 miljard won (270 miljoen euro) ophalen, schat Chung Young-Chun, een hoge ambtenaar van het ministerie van Financiën. Dat de winnaars snel rijk zullen worden en zich op die manier automatisch tot klassevijanden dreigen te ontpoppen, zijn zorgen voor morgen. De eerste winnaars worden pas in december van dit jaar bekend gemaakt, en hun winsten worden hun uitbetaald tussen 2008 en 2013. De Noord-Koreaanse loterijwinst blijft bovendien al bij al bescheiden. Wie met veel moeite 5.000 Noord-Koreaanse won (27 euro) bijeenschraapt en inzet, kan maximaal 250.000 won (1.400 euro) opstrijken.