As Lula-Kirchner-Chávez stuit op twijfels

De presidenten Luiz Inácio Lula da Silva, Néstor Kirchner en Hugo Chávez ontmoeten elkaar op 10 maart in het Argentijnse Mendoza. Ze willen de uitvoering bespreken van verschillende gemeenschappelijke initiatieven die ze tijdens eerdere bijeenkomsten in december en januari op een rijtje zetten.

Het meest concrete project is de aanleg van een 8.000 kilometer lange pijpleiding om Venezolaans aardgas via Brazilië naar Argentinië te pompen. De verbinding zou binnen zes jaar klaar kunnen zijn.

Via een gezamenlijk beheerde Banco del Sur (Bank van het Zuiden) willen Venezuela, Brazilië en Argentinië ook de economische ontwikkeling en het grensoverschrijdende transport langs de oostkust van Zuid-Amerika bevorderen. De drie landen spraken in januari ook af een Zuid-Amerikaanse Defensieraad op te richten om aan militaire integratie te werken.

De Zuid-Amerikaanse as in wording zou ook op sociaal vlak iets moeten gaan betekenen, met voorkeur voor de strijd tegen de ongeletterdheid maar ook voor het onderwijs- en wetenschapsbeleid. Ook de openbare omroepen van de drie landen zouden de handen ineen kunnen slaan.

“Luchtkastelen en vrome wensen”

Maar niet iedereen is even overtuigd van de haalbaarheid van al die projecten. De conservatieve pers in Brazilië laat geen spaander heel van de plannen. Luchtkastelen en vrome wensen; oordeelde het Braziliaanse dagblad Valor Económico vorige week. Volgens de commentaarschrijver van dienst zijn de Banco del Sur en de Verdedigingsraad nutteloos. En van de aardgaspijpleiding wordt ook maar beter een haalbaarheidsstudie uitgevoerd. Volgens de Venezolaanse president Chávez zal het project 20 miljard dollar (16 miljard euro) kosten, maar dat is een schatting zonder concrete basis.

Het probleem is dat de meeste ideeën voor de samenwerking van Chávez komen, en dat hij de enige informatiebron is.

Braziliaanse experts vinden dat het plan voor de aardgaspijpleiding moet afgewogen worden tegen de voordelen die vloeibaar aardgas biedt. Die manier van transporteren is flexibeler, minder kwetsbaar en veroorzaakt minder milieuschade, zegt Giovani Machado van de Universiteit van Rio de Janeiro.

Het project is complex en te groot, oordeelt ook Theotonio dos Santos, professor internationale economie aan de universiteit in Niteroi, in de buurt van Rio de Janeiro. Maar hij geeft wel toe dat het een belangrijke stimulans kan geven aan de economische integratie van Zuid-Amerika. Toeleveranciers in de drie landen zouden er een hele kluif aan hebben.

De overige initiatieven zijn volgens Dos Santos perfect haalbaar. Venezuela heeft geld zat om de Banco del Sur te financieren, en ook Argentinië en Brazilië kunnen flink bijdragen, een gevolg van de positieve handelsbalans die beide landen de voorbije jaren deden optekenen. De bank kan initiatieven ondersteunen die kunnen leiden tot schaalvergroting en die Zuid-Amerika in staat zouden stellen zijn dominerende positie bij de productie van grondstoffen en landbouwproducten als koper, soja en vlees te verzilveren.

Ook de militaire integratie van Zuid-Amerika is geen wensdroom, denkt Dos Santos. De linkse of nationalistische regeringen die aan de macht zijn gekomen in de meeste Zuid-Amerikaanse landen, beschouwen de VS niet langer als een bondgenoot. Zelfs bij de Zuid-Amerikaanse militairen breekt dat besef door. (PD/ADR)