Maatregelen tegen bloedvergieten achter de tralies

De Venezolaanse cellen zitten overvol, er zijn te weinig bewakers, misdaadorganisaties spellen er de wet en er is zelfs niet genoeg geld om de gevangeniskeukens draaiende te houden. Dat zorgt in de cellen voor spanningen die zich geregeld ontladen. Begin vorige week gingen gevangenen in Urbina elkaar en hun bewakers met messen en vuurwapens te lijf. Naast de zes doden, waarvan er enkele onthoofd waren, vielen er ook 35 gewonden. Door de media-aandacht voor de spectaculaire opstand is de druk op de regering toegenomen om iets te ondernemen.

Minister van Binnenlandse Zaken en Justitie Jesse Chacón, die net als president Chávez begin de jaren 90 na een mislukte staatsgreep zelf achter de tralies belandde, heeft beloofd dat hij de gerechtelijke achterstanden zal wegwerken, zodat het aantal mensen in voorlopige hechtenis daalt. Er komen ook nieuwe gevangenissen, terwijl er meer zorg zal worden besteed aan de selectie en de arbeidsvoorwaarden van de cipiers. De regering wil er ook op toekijken dat de Guardia Nacional, een militaire politie-eenheid die de omgeving van de gevangenissen bewaakt en tussenbeide komt bij opstanden, geen onnodig geweld gebruikt.

Maar de uitdaging is enorm. Dit jaar vielen er in de Venezolaanse gevangenissen al 225 doden. De meeste slachtoffers werden vermoord door hun medegevangenen. In de eerste helft van vorig jaar telde de hulporganisatie Provea 250 sterfgevallen in de Venezolaanse gevangenissen; voor heel 2002 waren het er 317. De meeste gedetineerden sterven bij opstanden, vechtpartijen, afrekeningen tussen misdaadbendes, hongerstakingen en folteringen door bewakers, zegt Humberto Prado van de het Observatorio Venezolano de Prisiones. Dat is een niet-gouvernementele organisatie die opkomt voor verbeteringen in het gevangeniswezen.

Venezuela telt 32 huizen van bewaring die samen plaats bieden aan 16.000 gevangenen. Momenteel herbergen die instellingen bijna 20.000 mensen. Minder dan de helft daarvan zit een straf uit, de overigen gevangenen wachten nog op een definitief oordeel in hun zaak.

Meer repressie lost niets op, zegt Ana Martínez, de moeder van een gedetineerde in La Planta, een gevangenis in Caracas. De gevangenen moeten werk krijgen en kansen om te studeren of aan sport te doen. En er moet iets gedaan worden aan macht van de georganiseerde misdaad in de cellen. De meest voor de hand liggende maatregel is meer cipiers aanwerven. In La Planta moeten zeven of acht bewakers toezicht houden op 1.100 gevangen. Maar er moet op veel vlakken geïnvesteerd worden. Venezolaanse gevangenissen beschikken nu bijvoorbeeld over gemiddeld 50 eurocent per dag om een gevangene te eten te geven. (PD/MM)