Mainstream media eisen opheldering over knoeiwerk CIA en Pentagon

Het debat over de oorlog in Irak in de Amerikaanse media vertoont een opmerkelijke verschuiving. De schuldvraag ligt nu niet enkel bij Saddam (‘heeft hij massavernietigingswapens en zo ja, waar?’) maar ook bij Bush. De vraag of de regering de redenen voor een aanval op Irak heeft aangedikt of gewoon verzonnen wordt nu zonder op tafel geworpen, en niet enkel in de pers.

Er zullen koppen moeten rollen als blijkt dat we ten oorlog zijn getrokken door informatie die bekokstoofd werd door de regering, zegt een medewerker van een parlementslid. En geen kleine koppen, ook grote.

Het politieke onweer zat vorige week nog aan de andere kant van de oceaan. De Britse premier Tony Blair werd ervan beschuldigd de informatie over Iraakse massavernietigingswapens (MVW’s) overdreven te hebben. Voormalig Buitenlandminister Robin Cook verklaarde zelfs dat Blair in de luren was gelegd door de haviken in Washington.

Na een artikel in de zaterdageditie van de krant de ‘Guardian’ doken de donderwolken ook in Washington op. De krant citeerde uit een gelekt verslag van een onderhoud tussen de Amerikaanse en Britse minister van Buitenlandse Zaken in het New Yorkse Waldorf Hotel. Aan de vooravond van zijn beruchte ‘zaak tegen Irak’ voor de VN-Veiligheidsraad op 5 februari toonde Colin Powell zich voor zijn Britse collega Jack Straw ongerust over het bewijsmateriaal tegen Bagdad. Powell zou zijn hoop uitgedrukt hebben dat de bewijzen niet in hun gezicht zouden ontploffen - een heel ander verhaal dan het officiële discours over overweldigend bewijsmateriaal tegen Saddam.

Powells muizenissen lijken werkelijkheid te worden, want na twee maanden onderzoek zijn de Amerikaanse troepen en experts er niet in geslaagd aanwijzingen te vinden dat Irak een programma had voor de aanmaak van wapens voor massavernietiging, laat staan die wapens zelf.

De drie grote Amerikaanse weekbladen deden er nog een schepje bovenop. U.S. News citeerde een anonieme bron die beschrijft hoe de normaal beheerste Powell bij inzage van het bewijsmateriaal in het hoofdkwartier van de inlichtingendienst CIA op 1 februari zijn geduld verloor. Powell wierp verschillende badzijden in de lucht. ‘Dit lees ik niet voor’, verklaarde hij. ‘This is bull—’ Het weekblad stelt ook dat het Defense Intelligence Agency (DIA), een andere overheidsdienst, in september 2002 formeel tot de conclusie kwam dat er geen betrouwbare informatie was over de chemische wapens. Net op dat moment maakte Defensieminister Donald Rumsfeld het Congress diets dat het regime in Bagdad grote clandestiene voorraden chemische wapens heeft opgeslagen, waaronder VX, sarin, cyclosarin en mosterdgas.

De verhalen van Newsweek en Time zijn even onthullend. Een bron uit het centrale commando van het leger vertrouwde reporters van Newsweek toe dat het leger van de CIA een lijst van doelwitten kreeg die waardeloos was. Op de lijst stonden voornamelijk gebouwen die in de Golfoorlog van 1991 met de grond waren gelijkgemaakt. Toen het centrale commando meer uitleg vroeg, kon de CIA niet zeggen van welke agenten in Irak de informatie afkomstig was.

Als de onthullingen kloppen, brengen ze Powell in verlegenheid en anderen in nauwe schoentjes. Vice-president Dick Cheney bijvoorbeeld, die in augustus verklaarde: Eenvoudig gezegd, het lijdt geen twijfel dat Saddam Hoessein massavernietigingswapens heeft. Rusmfeld verklaarde in een televisie-interview op 30 maart: We weten waar ze (de MVW’s) zijn. In het gebied rond Tikrit en Bagdad en ongeveer in het oosten, het westen, het zuiden en het noorden.

Ook de bewijzen die president Bush vorig weekend verdedigde - beelden van twee opleggers die gebruikt werden als mobiele labs voor de aanmaakt van biologische wapens - wordt intussen tot brandhout gereduceerd. Het internetmagazine Slate lekte een CIA-rapport waaruit blijkt dat er in de opleggers geen materiaal aanwezig was voor de aanmaak van bacteriën. Ook Matthew Meselson, een gerenommeerd expert van de universiteit van Harvard, trekt de beschuldiging in twijfel. Volgens Iraakse bronnen werden de trucks gebruikt om militaire weerballonnen te vullen.

Deze week klapten ook heel wat gepensioneerde topmannen van de CIA (Vince Cannistraro), de DIA (W. Patrick Lang) en Buitenlandse Zaken uit de biecht uit onvrede over wat ze de corrumpering van het inlichtingenwerk noemen om een oorlog te rechtvaardigen. Ze hekelden het feit dat het gros van het bewijsmateriaal afkomstig is van het Iraaks Nationaal Congres (INC), de oppositiegroep van banneling Ahmed Chalabi. Volgens sommige analisten hebben onderminister van Defensie Paul Wolfowitz, Cheney, diens kabinetschef I. Lewis Libby en andere neoconservatieven als Richard Perle, Kenneth Adelman en James Woolsey de verzinsels van het INC voor waar verkocht hebben aan het Witte Huis - een beschuldiging die moeilijk hard te maken valt. Wel zeker is Defensie een rotsvast vertrouwen heeft in het INC en Chalabi, terwijl de CIA en het kabinet van Powell er geen hoge pet van op hebben.

Hoe dan ook, wat de Amerikaanse regering wist over de MVW’s en wanneer - om de vragen te parafraseren die werden gesteld tijdens het Watergate-schandaal - blijven niet langer vragen voor de pers alleen. Zondag verklaarde de voorzitter van de senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken dat hij hoopt dat het voor het reces van 4 juli nog tot een hoorzitting zou komen met de CIA. In het Huis van Afgevaardigden heeft een lid van de commissie Inlichtingendiensten bij de CIA een rapport besteld dat de vergelijking maakt van de MVW-analyse, voor en na de oorlog. Het kan een hete zomer worden in Washington.