Malawi moet kiezen tussen handelsblokken

Met het nieuwe economische verdrag (EPA) met de EU, dat handelsbarrières wil opheffen en een vrijhandelsgebied tussen Afrikaanse, Caribische en Pacifische landen wil creëren, komt Malawi in aanmerking voor steun van het Europese Ontwikkelingsfonds (EDF) om zich aan te passen aan de nieuwe situatie.

Maar volgens George Naphambo, expert internationaal recht, wordt Malawi daardoor wel gedwongen om te kiezen bij welk blok het wil horen. Malawi is op dit moment lid van beide handelsblokken en kan daarmee geen hulp uit het EDF ontvangen, omdat dat anders dubbel zou binnenkomen. “Tenzij de EU daar een formule voor vindt”, zegt Naphambo.

Economische voordelen COMESA

Economische analisten in Malawi hebben de voorkeur voor COMESA, omdat de “regels van herkomst” beter zijn. Er is een betere markttoegang voor importen, die op hun beurt weer nodig zijn voor de export.

Aan de andere kant is SADC een belangrijker exportmarkt, volgens Andrew Kumbatira, directeur van het Malawi Economic Justice Network, de belangrijkste ngo die werkt aan rechtvaardigheid in economie en handel. Geen land zou bij twee douane-unies moeten horen, vindt hij, en beide blokken zullen binnen een jaar een formele douane-unie zijn. Toch is COMESA volgens hem veel gevarieerder.

COMESA is met 20 landen, 385 miljoen mensen, een bruto binnenlands product van 165 miljard dollar (112 miljard euro) en een totale export van 25 miljard dollar (17 miljard euro) het grootste handelsblok van Afrika.

SADC is meer gericht op politieke ontwikkeling van haar leden, zegt de invloedrijke mensenrechtenactivist Mavuto Bamusi. Omdat Malawi juist op handel wil inzetten als middel tot ontwikkeling, is COMESA volgens hem de beste optie. “Al is de beslissing niet makkelijk. In SADC doet Malawi mee met een aantal belangrijke protocollen inzake corruptie en participatie van vrouwen – die onderwerpen kun je niet zomaar loslaten. Malawi moet een strategie ontwikkelen om hier toch mee door te gaan.”

Onafhankelijke keuze

Volgens Bamusi had Malawi al lang een keuze moeten maken, los van de eis van de EU. “Malawi moet het niet doen om de EU blij te maken. De EU mag geen prijs vragen voor een EPA en het EDF moet los staan van de EPA’s, vinden wij als maatschappelijke organisaties.”

Bamusi is overigens van mening dat landen als Malawi meer verliezen dan winnen in de EPA’s. “We zouden sowieso moeten worden gecompenseerd, ongeacht het handelsblok waar we bij horen.” Een keuze voor één blok voorkomt wel dat Malawi tussen schip en wal terechtkomt, denkt hij.

Handelsminister Ken Lipenga zegt dat de regering zich nog steeds beraadt over de kwestie.