Mars inheemse volkeren komt na 64 dagen aan in La Paz

De gewelddadige onderdrukking van de mars op 25 september heeft tot veel weerstand en protest geleid in Bolivia en de marcherende groepen kunnen op steeds meer respect en steun rekenen.  De breuk tussen de inheemse volkeren en de partij MAS wordt steeds dieper.
Na de gewelddadige interventie van de politie vonden er in heel Bolivia protesten plaats. Uiteindelijk traden er een aantal betrokken ministers af en kondigde Evo Morales een referendum aan over de snelweg in Tipnis. Voor de inheemse mars werd hiermee echter nog altijd niet tegegemoet gekomen aan hun platform van 16 eisen. Volgens de Grondwet hebben zij als inheemse volkeren recht op een goed geïnformeerde raadpleging (consulta) voordat er een infrastructuur project wordt ingezet in hun grondgebied.

Het voorstel van Evo Morales voor een referendum aan de hele bevolking van de twee departementen Beni en Cochabamba, in deze fase van het project, wanneer de contracten al getekend zijn en een deel van de weg al is aangelegd,  gaat volledig voorbij aan dit recht. In het parlement werd er een  wet aangenomen over TIPNIS, maar opnieuw werd deze niet gebaseerd op de eisen van de mars.

Bovendien is er veel kritiek gekomen op met het braziliaanse bedrijf OAS afgesloten contract in 2008.  Volgens een vroegere directeur van de nationale snelwegen dienst, José Maria Bakovic dienst bedragen de overeengekomen kosten veel meer van wat normaal zou zijn in deze omstandigheden en werden bovendien gangbare procedures achterwegen gelaten. De rol en het economisch belang van Brazilië,  die ook de lening verschaft voor de snelweg, worden hiermee steeds meer zichtbaar.

Warm onthaal

Door deze laatste ontwikkelingen is het conflict inmiddels de belangen van slechts de inheemse volkeren overstegen en vertegenwoordigt steeds meer een algemeen ongenoegen over de huidige koers van de regering van Evo Morales. De steun aan de mars is na de repressie sterk toegenomen. Tijdens het laatste traject werden de inheemse marcheerders in verschillende dorpen warm onthaald, met name in de Yungas regio tussen het amazone gebied  en de altiplanos van de Andes.

Maar de intocht in La Paz was het absolute hoogtepunt.  Na het laatste en moeilijkste deel van de tocht, waar een bergpas van meer dan 4200 meter moest worden overwonnen, kwam de mars op 19 oktober aan in La Paz. De bevolking was massaal uitgelopen om de deelnemers met gejuich en applaus te ontvangen. De universiteit UMSA liep mee in de mars en vele scholen stonden langs de kant van de weg met teksten die de bescherming van TIPNIS eisten.  De marcherende mannen, vrouwen en kinderen, waren zichtbaar uitgeput maar ontroerd door het onthaal in de hoofdstad.

Bij aankomst op het Plaza San Fransisco in het centrum van de stad, werd een mis opgedragen aan de mars en spraken verschillende inheemse leiders de menigte toe.  Eén van hen, Celso Padilla, gaf een indrukwekkende getuigenis over het politiegeweld van 25 september waar hij een breuk in zijn rugwervels aan overhield. Ook vertelden de leiders over de angst die heerste om de mars voort te zetten. De inheemse organisaties zijn een juridisch proces begonnen tegen de verantwoordelijke autoriteiten, waaronder president Evo Morales. Bovendien kondigde de inheemse parlementariërs die via de MAS gekozen waren in 2009, aan zich per direct af te scheiden van deze partij en hun eigen agenda te volgen.

Het onbegrip en de frustatie over de houding van Evo Morales, die gedurende de 64 dagen nooit  de dialoog met de manifestanten is aangegaan en nu ook niet aanwezig was in La Paz om de mars te ontvangen, is groot. Desondanks maakten de leiders duidelijk dat deze mars nooit bedoeld is om de president af te zetten, maar wel om te eisen dat hij de verdediging van de rechten van de Moeder Aarde en van de Inheemse Volkeren, waar hij op het internationale toneel de mond vol van heeft, in eigen land waar maakt.  De deelnemers aan de mars zullen in La Paz blijven tot hun eisen worden ingewilligd, met name een wet die zonder meer alle plannen met betrekking tot een snelweg in het park annuleert en uitsluit voor de toekomst.

Suzanne Kruyt werkt in La Paz voor Broederlijk Delen, dat lokale en nationale actoren ondersteunt in hun werk rond inheemse rechten, natuurlijke hulpbronnen, onderwijs en duurzame landbouw.