Meer dan vier miljoen baby's sterven in eerste maand

Wereldwijd halen jaarlijks 9,2 miljoen kinderen hun vijfde verjaardag niet. “De helft daarvan sterft in Afrika bezuiden de Sahara, en 40 procent zijn pasgeboren kinderen die in de eerste 28 dagen van hun leven sterven”, zegt Peter Salama, hoofd van de afdeling Gezondheid van Unicef. Hij stelde woensdag (15 januari) in Johannesburg het Unicef-rapport over de toestand van de gezondheid van moeders en pasgeborenen voor. “We weten nu dat als we de zorg voor pasgeboreren niet aanpakken, we de Millenniumdoelstellingen voor gezondheid niet halen.”
 
In 2000 legden de Verenigde Naties acht grote doelstellingen voor het nieuwe millennium vast. De vierde Millenniumdoelstelling bepaalt dat de kindersterfte in 2015 twee derde lager moet liggen dan in 1990. Volgens de vijfde Millenniumdoelstelling moet de moedersterfte tegen 2015 met drie kwart dalen ten opzichte van 1990.

Minder snel trouwen

Het risico op moedersterfte is 300 maal groter in minder ontwikkelde landen. In zwart Afrika is het moedersterftecijfer het hoogst. Er sterven 920 op 100.000 zwangere vrouwen, in de geïndustrialiseerde landen daalt dat sterftecijfer tot acht.
“Als je naar Nigeria kijkt, de meest risicovolle plaats ter wereld om een vrouw van vruchtbare leeftijd te zijn, dan is de kans om te overlijden 1 op 7”, zegt Salama. “Vergelijk dat met een van de veiligste plaatsen ter wereld, Ierland: daar loopt 1 op 47.600 zwangere vrouwen het risico te sterven. Dit is echt een belangrijke manier om de uitzonderlijke ongelijkheden tussen de ontwikkelde en ontwikkelingslanden voor te stellen.”
Een sleutelfactor die het risico op moedersterfte verhoogt, is het aantal zwangerschappen dat een vrouw heeft in haar leven. Opleiding is daarbij van vitaal belang. Beter opgeleide vrouwen en meisjes beslissen makkelijker condooms te gebruiken of een behandeling voor seksueel overdraagbare ziektes te zoeken. Een beter opgeleide vrouw zal ook minder snel trouwen en daardoor haar eerste kind pas later krijgen, stelt Salama vast. “We weten dat vrouwen die op jongere leeftijd kinderen krijgen, een veel hoger risico lopen zelf te sterven en ook hun kinderen lopen een veel hoger risico. Opgeleide vrouwen nemen ook betere beslissingen over zichzelf en hun gezin.”
 
Nergens ter wereld trouwen vrouwen op jongere leeftijd dan in Nigeria. Ook de analfabetisme-graad bij vrouwen is er het hoogst. “Als je de huidge onderwijssituatie bij de totaal onaangepaste gezondheidsinfrastructuur voegt, dan heb je een een dodelijke combinatie”, zegt, Akhil Iyer, Unicef-verantwoordleijke in Nigeria.

Wel middelen

Ook Latijns-Amerika zit nog een eind boven het cijfer van de geïndustrialiseerde landen. “De omstandigheden in Latijns-Amerika zijn niet zo tragisch als in de minst ontwikkelde landen, maar een gemiddelde van 130 moedersterftes per 100.000 geboortes is nog altijd zeer hoog”, zei de Chileense Unicef-verantwoordelijke Egidio Crotti woendag in Santiago. “Dit is nog erger omdat er in Latijns-Amerika wel middelen zijn. Alles hangt af van de prioriteiten die de landen stellen.”
Vooral Ecuador (210 overlijdens op 100.000), Peru (240), Honduras (280), Guatemala en Bolivia (290) en Haïti (670) scoren slecht.

Er zijn vijf belangrijke medische oorzaken van moedersterfte. Bloedingen zijn de vaakst voorkomende oorzaak. De andere zijn complicaties bij onveilige abortussen, infecties, obstructies bij de geboorte en een te hoge bloeddruk en ziektes die daarmee verband houden.