Megapijpleiding krijgt bakken kritiek

De pijpleiding is “half dood geboren” en is economisch niet leefbaar, oordeelt Wagner Victer, staatssecretaris van Energie in de deelstaat Rio de Janeiro. Het project is “dwaas”, vindt Roberto Smeraldi, de directeur van Friends of the
Earth in het Braziliaanse Amazonegebied.

Dat zijn forse woorden voor een project dat gedragen wordt door de presidenten van Venezuela, Argentinië en Brazilië. De pijpleiding, die per dag 150 miljoen kubieke meter gas moet transporteren van gasvelden in het Noorden van Venezuela naar afnemers in Brazilië, Uruguay en Argentinië, zou zeker 7.000 kilometer lang worden. Maar afhankelijk van de route kan daar nog ruim 3.000 kilometer bij komen. Op het officiële prijskaartje staat voorlopig 25 miljard dollar (19,5 miljard euro).

Of het project economisch zinvol is, was altijd al de vraag. Maar misschien heeft de nationalisering van de aardgasindustrie in Bolivia op 1 mei het plan intussen de genadeslag gegeven. Die maatregel heeft de spanningen tussen gasexporteur Bolivia en zijn belangrijkste klant Brazilië vergroot. De Braziliaanse staatsoliemaatschappij Petrobras heeft de inspanningen opgedreven om in Brazilië zelf spoedig veel meer aardgas boven te halen, en maakt ook haast met de bouw van installaties om vloeibaar aardgas uit andere landen te kunnen invoeren. Door die twee ontwikkelingen heeft Brazilië de pijpleiding niet meer zo hard nodig. Bovendien zou Brazilië door de pijpleiding zijn vervelende afhankelijkheid van aardgasleveringen uit Bolivia gewoon inruilen door een nog veel grotere afhankelijkheid tegenover Venezuela.

Voor Argentinië dreigt het Venezolaanse aardgas dat via de pijpleiding wordt aangevoerd, te duur uit te vallen. De leiding zal door eindeloze bossen moeten voeren en vee rivieren overspannen, waardoor de uiteindelijke kost moeilijk in te schatten valt. Het gas wordt erg prijzig voor Argentinië, tenzij Brazilië het subsidieert, zegt Victer.

Toch weigeren de Venezolaanse president Hugo Chávez, het Argentijnse staatshoofd Néstor Kirchner en zijn Braziliaanse ambtsgenoot Luiz Inácio Lula da Silva hun geestskind te begraven. Zeven werkgroepen bestuderen nu onder meer de route, de financiering en milieuaspecten van het project. De drie landen willen het project in september presenteren aan de rest van Latijns-Amerika.

Maar er komst steeds meer kritiek, zowel van milieugroepen als van economen en energiedeskundigen. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk of Venezuela genoeg aardgas kan produceren. In de ondergrond van het land gaan reusachtige voorraden schuil, maar meestal samen met aardolie die dan ook moet worden bovengehaald. Venezuela heeft de capaciteit niet om die massa’s aardolie op te slaan.

Ook de sociale en ecologische effecten van het project zijn niet min. De pijpleiding zal door het verscheidene gebieden in Venezuela en Brazilië lopen waar inheemse volken wonen, waarschuwt Adilson Vieira, de coördinator van de Amazonewerkgroep. In het noorden en het centrum van Brazilië zijn ook conflicten met boeren te verwachten. Ook de rijke maar kwetsbare natuur in de regio zou lijden onder het project. En om alle nodige milieuvergunningen te verzamelen, zullen toch algauw vijf of zes jaar nodig zijn, schat Smeraldi van Friends of the Earth. (PD/MM)