Mensenrechtenactivisten moeten beter beschermd worden

Andere aanbevelingen hadden betrekking op het goed functioneren van de instellingen opgericht onder het Verdrag van Lissabon, de samenwerking met de civiele samenleving en de Belgische prioriteit van het afschaffen van de doodstraf.
Tijdens de slotsessie van het tweedaagse seminarie beklemtoonde iedereen de bescherming van mensenrechtenactivisten. Dismas Kitenga, de Congolese vicevoorzitter van de Internationale Federatie voor de Rechten van de Mens (FIDH) mocht - mogelijk onder invloed van het Belgische voorzitterschap- als laatste spreker de EU-interventies in Congo, Rwanda en Burundi evalueren. Bij het begin van zijn toespraak vroeg hij een symbolische minuut stilte voor vermoorde Congolese mensenrechtenactivisten zoals Salvator Muhindo en Floribert Chebeya.

Lokale resultaten door coherenter beleid

Net zoals tijdens de openingsredes werd de rol van de lokale organisaties en ngo’s in de verf gezet. Christian Leffler, de adjunct-directeur-generaal voor ontwikkeling in de Europese Commissie, wees er op dat de terughoudendheid van Europese instellingen op het terrein slecht was voor het imago van de Europese Unie. De Europese Unie moet intenser samenwerken met civiele bewegingen om tot betere resultaten in de lokale omgeving te kunnen komen, bijvoorbeeld wat betreft de bescherming van mensenrechtenactivisten. Onder het Verdrag van Lissabon is voor dit doel de Europese Dienst voor Externe Actie (ESA) opgericht. Dit is een buitenlands ministerie en diplomatiek korps dat het buitenlands-en defensiebeleid van de EU mee richting moet geven. De ministers van buitenlandse zaken, defensie en/of ontwikkelingssamenwerking van de lidstaten beslissen wel over het uiteindelijke beleid in de Raad van Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB).
“Coherentie” was een sleutelwoord in de aanbevelingen van de workshops. De Belgische Véronique de Keyser, lid van de subcommissie over mensenrechten in het Europees Parlement, was optimistisch over de overvloed aan mechanismen opgericht onder het Verdrag van Lissabon. De nieuwe instellingen van een Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, Catherine Ashton, en de ESA zouden er voor moeten zorgen dat er geen dubbele moraal meer zou zijn in het mensenrechtenbeleid van de EU en de lidstaten. Een verdere stap in die richting zou het aannemen zijn van meer conventies van de onafhankelijke Raad van Europa, zoals het het Europees Sociaal Handvest (ESH), een duidelijk omlijnd mensenrechtenverdrag. Om te streven naar internationale coherentie moet de EU meer samenwerken met multilatere fora zoals de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (VN).

Prioriteiten Belgisch voorzitterschap

Net als gisteren werd benadrukt dat de strijd tegen de doodstraf een absolute prioriteit is van het Europese voorzitterschap van België. Marc Bossuyt, voorzitter van de Nederlandse taalgroep van het Belgisch Grondwettelijk Hof, pleitte er voor dat de Europese Unie in haar relaties met partnerregio’s de afschaffing van de doodstraf of een moratorium op de voltrekking ervan zou blijven vragen. Steun aan plaatselijke organisaties die ijveren voor de afschaffing van de doodstraf vond hij essentieel.
Jan Luykx, kabinetschef van uittredend minister van Ontwikkelingssamenwerking Charles Michel, wees er op dat een strikte naleving van mensenrechten een cruciale voorwaarde moest zijn voor het krijgen van ontwikkelingshulp van de EU. Hij beloofde dat België als nieuwe voorzitter mensenrechten hoog op de Europese agenda zal plaatsen, maar ook op de agenda van de VN-top over de Millenniumdoelen in New York, die plaatsvindt in september.