Mensenrechtensituatie in Birma verslechtert

De mensenrechtenschendingen in Birma kennen hun gelijke niet in heel Zuidoost-Azië, zei de voormalige VN-gezant. Hij verwees naar zijn laatste rapport, dat in april gepresenteerd wordt aan de VN-Commissie voor de Mensenrechten. In het rapport schrijft hij over de situatie van de ruim 1.100 politieke gevangenen.

Sinds december mag het Internationale Rode Kruis (ICRC) gevangenen niet meer bezoeken. Die gevangenen zijn volgens het rapport slachtoffer van mishandeling en marteling. De afgelopen zeventien jaar overleden negentig gevangenen aan mishandeling, marteling of gebrek aan medische verzorging. Sommige gevangenen waren ouder dan 75 jaar.

Onder de gevangenen die vastzitten om hun politieke overtuiging, zitten journalisten, redacteuren, schrijvers, dichters, parlementariërs, boeddhistische monniken, politieke activisten van de oppositiepartij Nationale Liga voor Democratie (NLD) en politieke leiders van etnische groeperingen.

De situatie in de gevangenissen is de laatste zes jaar niet veranderd, zegt Zarny Win van de Assistance Association for Political Prisoners (AAPP), een groepering van voormalige Birmese politieke dissidenten in ballingschap. Als het Rode Kruis de gevangenen niet meer mag bezoeken, dan wordt het alleen nog maar erger. De gevangenen keken altijd uit naar de bezoeken van het Rode Kruis, omdat ze dan konden praten over de problemen.

In december vorig jaar publiceerde AAPP een boek met persoonlijke getuigenissen van Birmese gevangenen. Ik moest continu hurken en opstaan, met mijn armen in de lucht, vertelt een vrouwelijke gevangene in het boek. Als dat door de pijn niet meer ging, dan werd ik met een stok geslagen op mijn heupen en borsten. Dat ging een hele nacht zo door.

In oktober vorig jaar werden zeventien leden de jongerenafdeling van de oppositiepartij NLD gearresteerd voor samenscholing. Volgens de wet moet toestemming van de lokale autoriteiten worden gevraagd als iemand de nacht doorbrengt in het huis van een ander. Een mensenrechtenactivist in Rangoon werd gearresteerd omdat hij een workshop over arbeidsrechten bezocht en een documentairemaker werd veroordeeld voor illegaal bezit van een faxapparaat.

Op het bezit van faxapparaten, videocamera’s, modems en satellietantennes staat een gevangenisstraf van maximaal vijftien jaar, volgens het rapport. Sinds oktober 2004 moeten kranten en tijdschriften al hun kopij voor publicatie eerst laten goedkeuren door een censor.


Pinheiro, die Birma zes keer bezocht sinds zijn termijn in 2000 begon, wees in het bijzonder op de gebieden waar niets veranderd is of waar de situatie verergerd is. Hij noemde onder meer dwangarbeid, aanvallen op etnische minderheden en geweld tegen vrouwen, inclusief verkrachting, door Birmese militairen.

Politieke hervormingen kwamen niet van de grond, omdat het militaire regime nog steeds weigert om oppositieleidster Aung San Suu Kyi vrij te laten. Van de afgelopen zestien jaar zat zij tien jaar gevangen, volledig afgeschermd van de buitenwereld.

Ook VN-organisaties zoals het Wereldvoedselprogramma en de Internationale Arbeidsorganisatie zitten het Birmese leger, dat in 1962 de macht overnam door een coup, op de huid vanwege de humanitaire situatie. Zo zou onder meer voedsel worden onthouden aan ondervoede kinderen.

Pinheiro’s kritische rapport geeft een oproep van een coalitie van parlementariërs aan de Associatie van Zuidoost-Aziatische Landen (ASEAN) extra gewicht. ASEAN telt tien lidstaten, waaronder Birma. De parlementariërs willen dat het regionale blok druk uitoefent op de militaire junta om de onderdrukking te stoppen en politieke hervormingen door te voeren.

Behalve Birma, zijn Thailand, Laos, Vietnam, Cambodja, Maleisië, Singapore, Indonesië, de Filipijnen en Brunei lid van ASEAN. Het geduld is op, zegt Teresa Kok, een Maleisische parlementariër. Als de Birmese regering hervormingen hardnekkig blijft afwijzen, dan wordt het tijd dat ASEAN Birma schorst. (JS)