Mexicaanse fair trade slaat moeilijk aan in eigen land

Jorge Cetz kweekt citroenen en mango’s in de zuidoostelijke deelstaat Campeche. Zijn coöperatie Lu’um Meyaj (“wij bewerken de aarde” in de Mayataal) heeft zo’n 1000 euro geïnvesteerd in het behalen van een fairtradecertificaat. Het heeft de organisatie vooruitgeholpen. “Er zijn minder tussenpersonen en we geraken rechtstreeks tot bij de consument”, zegt hij.
“In Latijns-Amerika is Mexico het land met het grootste dynamisme in de eerlijke handel”, zegt de Spanjaard Joaquín Muñoz, directeur Frankrijk van Max Havelaar, de Nederlandse organisatie die ruim twintig jaar geleden het eerste fairtradelabel lanceerde.

Recessie

Voor de Mexicaanse producenten van biologische en eerlijke producten zijn de internationale vooruitzichten goed voor volgend jaar. Maar de grote uitdaging is de binnenlandse markt, die nog altijd kreunt onder de economische recessie.
Een van de grootste obstakels in Mexico is de afwezigheid van een stabiele middenklasse. In dit land met 104 miljoen inwoners staat het minimumloon gelijk aan 3 euro. Meer dan 20 miljoen armen leven onder de armoedegrens.

Overtuigen

“We moeten de consumenten ervan overtuigen dat eerlijke handel een alternatief is waardoor we crisissen kunnen vermijden”, zegt Mauricio Alquiciras, directeur marktontwikkeling van de ngo Comercio Justo (CJ). De organisatie ontstond tien jaar geleden en groepeert nu een tiental Mexicaanse verenigingen van kleinschalige producenten van onder meer koffie, honing, mango en citroen. Ze geven 20.000 gezinnen een inkomen.
Agromercados, een bedrijf dat eerlijke producten verdeelt, zal dit jaar 5 procent groeien en verwacht volgend jaar een groei van 7 procent. “Door de huidige omstandigheden wordt de eerlijke handel een tendens,”, zegt Rodrigo Díaz, vertegenwoordiger van Agromercados. “Er zal geen andere keus zijn, want de conventionele productiesystemen zullen verzadigd raken.”

Hoger inkomen

In Mexico ontstond de eerlijke handel onder meer doordat de kleine producenten geen toegang kregen tot de markten, de prijzen van de producten laag bleven en aan schommelingen onderhevig waren, en tussenpersonen en multinationals een te groot aandeel hadden in de commercialisering van de producten.
Dankzij fairtrademechanismen hebben landbouwers nu een hoger inkomen, een betere en socialere organisatie, en een betere positionering van hun producten.

Max Havelaar

Mexico heeft een lange traditie op het vlak van biologische landbouw en eerlijke handel. In 1967 kreeg de organisatie Irlanda, in de zuidelijke deelstaat Chiapas, het eerste certificaat ter wereld voor biologische koffie. In de jaren 80 begon de Nederlandse priester Frans van der Hoff samen met enkele boeren koffie te commercialiseren zonder tussenpersonen, aan een hogere prijs.
In 1985 kwam Van der Hoff in contact met zijn landgenoot Nico Roozen, van de oecumenische ontwikkelingsorganisatie Solidaridad. Daaruit ontstond het merk Max Havelaar, genoemd naar de gelijknamige roman van Multatuli, wiens hoofdpersonage de rechten van de inheemse bevolking van het huidige Indonesië verdedigt.
In het zog van Max Havelaar ontstond wereldwijd een hele reeks keurmerken. In 1997 richtten de organisaties achter deze merken Faitrade Labelling Organisations International (FLO) op. De organisatie, die haar zetel in Bonn heeft, groepeert nu 19 certificaten uit 23 landen.
Wereldwijd worden jaarlijks voor 3 miljard euro eerlijke producten verhandeld. Vorig jaar groeide sector met 20 procent.