Mexicaanse indianen studeren door

Het Mexicaanse ministerie van Onderwijs begon vorig jaar met ‘intercultureel hoger onderwijs’, een poging om meer indianen te doen doorstuderen. Intussen heeft Mexico al zeven indiaanse universiteiten opgericht. Volgens de sociologe Sylvia Schmelkes, de coördinator van het tweetalig onderwijs in het land, komen er volgend jaar nieuwe interculturele universiteiten in de deelstaten Chihuahua, Guerrero, Puebla en Quintana Roo. Dat zijn arme deelstaten met een hoog aandeel indianen in hun bevolking.

Mexico telt bijna 13 miljoen indianen, maar die hebben nauwelijks iets te vertellen in de politiek, het bedrijfsleven of in de wetenschap. De meeste indianen zijn arm en hebben nauwelijks school gelopen.

De indiaanse universiteiten moeten de erfenis van de 62 inheemse gemeenschappen in Mexico bewaren en hun ontwikkeling bevorderen. Dat is een hele uitdaging. Eén van de nieuwe interculturele universiteiten werd opgericht in Chiapas, de armste deelstaat van het land. Er zijn 937 studenten ingeschreven, waaronder ruim 550 vrouwen. Ze vinden voorlopig een onderdak in het stadhuis van San Cristóbal de las Casas. Op 22 augustus begint het eerste academiejaar voor de universiteit.

Vorig jaar kreeg ook de deelstaat Mexico, in het midden van het land, een indiaanse universiteit. In die deelstaat leven vijf verschillende etnische groepen: de Otomí’s, de Mazahua’s, de Tlahuica’s, de Nahua’s en de Matlazinca’s.

De studenten aan de interculturele universiteiten verdiepen zich in de indiaanse talen en cultuur en leggen zich ook toe op recht, alternatief toerisme, ecologische landbouw, duurzame ontwikkeling en interculturele communicatie. Mexico is het eerste land in Latijns-Amerika met universiteiten die vertrekken van de erfenis en de noden van de inheemse gemeenschappen.

Schmelkes legt uit dat de universiteiten een dam moeten opwerpen tegen de discriminatie en het racisme waaronder de Mexicaanse indianen al eeuwenlang lijden. Anderzijds willen we dat de indianen nieuwe wetenschappelijke kennis opdoen en die toepassen in hun samenleving.

De inheemse universiteiten moeten ook een wedloop tegen de tijd voeren. Volgens het ministerie van Onderwijs zijn er de voorbije decennia al 40 indianentalen uitgestorven in Mexico. Er blijven nog 60 talen over, waarvan er twintig binnen afzienbare tijd dreigen te verdwijnen.

Een probleem is dat er nog heel wat schort aan de lagere onderwijsniveaus voor indianen. Volgens een studie van de Autonome Universiteit is er in veel inheemse regio’s niet genoeg geld om tweetalige leerkrachten te betalen. De schoolboeken in de rest van het land hangen vaak een verkeerd beeld op van de inheemse culturen. Bij de redactie van die boeken worden meestal geen indianen geraadpleegd. (PD)