Mexicaanse journalisten beleven hete zomer

Noticias, een krant uit de Zuid-Mexicaanse deelstaat Oaxaca, is al sinds 15 juni in staking. Een vreemd soort staking, want de journalisten en het andere personeel steunen die niet en blijven de krant publiceren. Zij beweren dat de plaatselijke overheid de staking orchestreert om een eind te maken aan kritische artikels. De staking is afgekondigd door een vakbondsfederatie met nauwe banden met de PRI, de partij die aan de macht is in Oaxaca.

Gedurende een volledige maand zaten 31 journalisten van Noticias dag en nacht opgesloten in de redactielokalen, waar ze stug doorwerkten. Half juli brak een groep gemaskerde mannen binnen in de lokalen en sloeg de zaak aan diggelen. De politie ondernam totnogtoe niets.

De zaak illustreert de precaire toestand waarin Mexicaanse journalisten moeten werken, met name buiten de hoofdstad. De Mexicaanse Nationale Mensenrechtencommissie ontving sinds het begin van de ambtstermijn van president Vicente Fox in 2000 169 klachten van agressie tegenover journalisten. Tijdens de zesjarige ambtstermijn van zijn voorganger kwamen er 157 klachten binnen.

Dit jaar werden in Mexico twee journalisten vermoord en verdween er één. Van Alfredo Jiménez van de krant El Imparcial uit de noordelijke deelstaat Sonora, ontbreekt al sinds 2 april elk spoor. Hij stond bekend om zijn onderzoeksjournalistiek over drugshandel en had contact met informanten bij gemeentelijke politiekorpsen. De krant besliste als reactie op zijn verdwijning geen enkel artikel over drugstrafiek en daarmee gerelateerde politiecorruptie te drukken. Ze zijn te bang.

Het meeste geweld tegen journalisten en redacties komt van gemeentelijke of deelstaatoverheden, de politie en drugstrafikanten. Dat zegt de Mexicaanse Associatie van Deelstaatredacteuren (AEE), met vertegenwoordigers van zo’n 200 publicaties verspreid over het land. Het niet-gouvernementele Nationaal Centrum voor Sociale Communicatie (Cencos) beaamt dit.

Journalisten voelen zich alleen, niemand luistert, niemand geeft om ons, zegt van zijn kant Benjamín Fernández, de voorzitter van de Mexicaanse Journalistenvereniging van krantenredacteuren verspreid over het land. Het lijkt dat er 25 journalisten vermoord moeten worden voor de president ons wil ontmoeten of ervoor zorgt dat gerechtigheid geschiedt.

Ongezouten opmerkingen als deze dreven de Mexicaanse president ertoe op 24 juli eindelijk een journalistendelegatie te ontvangen. Fox veroordeelde de aanvallen op journalisten en beloofde dat ze niet ongestraft zouden blijven. Op 15 juli al opende de Mexicaanse procureur-generaal al een hotline waar journalisten die zich bedreigd voelen, terechtkunnen.

Maar Fox beloofde al bij zijn aantreden in 2000 al om een speciale federale rechtbank op te richten om aanvallen op journalisten en zaken in verband met de persvrijheid te behandelen. Momenteel ligt de bevoegdheid bij de lokale overheden - en precies zij worden beschuldigd vuile handen te hebben. Het is waar dat de PAN-regering van Fox meer respect toont voor de persvrijheid dan de vorige PRI-regeringen. Maar zijn ambtstermijn nadert het einde en van de belofte van de speciale rechtbank is niets in huis gekomen, zegt Eréndira Cruz van Cencos. (ADR/PD)