Mexico reageert negatief op gastarbeidersplan van Bush

Het onderwerp stond al jaren bovenaan op de agenda bij topoverleg tussen de Verenigde Staten en Mexico maar na aanslagen van 11 september was de regularisatie van Mexicaanse migrantenwerkers geen prioriteit voor Bush. Dat ligt nu anders met de nakende verkiezingen voor de boeg en een aanzienlijk deel Spaanssprekenden in het kieskorps. Momenteel leven er immers meer dan 35,5 miljoen mensen van Latijns-Amerikaanse oorsprong in de Verenigde Staten. Naar schatting een kwart miljoen van hen is van Mexicaanse afstamming. Bovendien vormen ze één van de snelst groeiende bevolkingsgroepen: tussen 1990 en 2000 groeiden ze aan met maar liefst 75,9 procent. Ook economisch vormt deze groep een motor voor de Verenigde Staten. Volgens een studie van de Universiteit van Californië zijn alleen al de illegale Mexicanen goed voor een jaarlijkse bijdrage van 120 miljard euro aan het bruto nationaal product. Een groep om rekening mee te houden dus.

Bush doet dit in de vorm van een voorstel tot legalisering van de gastarbeiders. In het huidige voorstel kunnen illegale buitenlanders die reeds leven en werken in de Verenigde Staten een verblijfsvisum van drie jaar aanvragen, mits ze een formulier van hun werkgever voorleggen. Het visum zou minstens eenmaal verlengbaar zijn met nog eens drie jaar. Dat betekent dat migranten eerst na zes jaar een permanente verblijfsvergunning kunnen aanvragen, en Bush geeft geen garanties dat deze ook toegekend wordt. Wie op dat moment geregistreerd staat als gastarbeider loopt dan ook het gevaar uitgewezen te worden, vrezen migrantenorganisaties.

In Mexico wordt het voorstel door de regering van Vicente Fox, door parlementairen en analisten op scepticisme onthaald. De reacties variëren van ontgoocheling tot de hoop dat dit slechts een eerste stap is in een opwaartse spiraal. Luis Derbez, de Mexicaanse minister van Buitenlandse Zaken, houdt het vooralsnog bij een diplomatische reactie: De Mexicaanse regering is niet helemaal tevreden met het plan van Bush en dringt aan op een meer omvattend voorstel.

Maandag zal ongetwijfeld onderhandeld worden over de modaliteiten van het plan, met de electorale achterban van beide landen voor ogen. Woordvoerders van migrantenorganisaties waarschuwen voor een electorale poppenkast. “Het huidige plan is gedoemd tot mislukken, en maar beter ook, want het brengt geen oplossing voor het migrantenprobleem, aldus de Mexicaanse activist Lucas Benítez, hoofd van de Coalitie van Immokalee-arbeiders in Florida. De werkelijke interesse van de president is niet dat dit voorstel goedgekeurd wordt, hij wil het enkel als instrument inzetten in de verkiezingsstrijd. Het huidige voorstel bevestigt dat de Bush regering migranten enkel als goedkope bron van werk wil blijven zien. Benítez’ activisme heeft duizenden migrantenwerkers uit een situatie van slavernij geholpen, waarvoor hij 2003 de Robert Kennedy prijs voor mensenrechten ontving.

Ook Carmelo Macedo, woordvoerder van de migrantenorganisatie Casa Puebla in New York, heeft geen goed woord voor het voorstel. Het moet gewijzigd worden zodat het de werkelijke problemen aanpakt en niet enkel een poging is om onze mensen te overhalen voor Bush te stemmen, aldus Macedo.

Heel wat volksvertegenwoordigers en senatoren hebben intussen reeds aangekondigd tegen te stemmen. Het voorstel van Bush houdt de tijdelijke werkvergunning in van naar schatting 10 miljoen illegale werkers, voornamelijk Mexicanen. Mexico dringt sinds lang aan op een permanente werkvergunning voor deze migranten. Maar zelfs een tijdelijke vergunning kan niet rekenen op veel steun in het parlement.

Lorenzo Meyer, geschiedenisprofessor aan de universiteit van Mexico, voorspelt dat zelfs indien het voorstel het haalt in het parlement, het enkel kan floppen. Uit vrees voor uitwijzing zullen migranten immers niet over de brug komen, aldus Meyer.