Midden-Amerika schuift vrijhandel met VS op lange baan

Honduras en El Salvador staan het dichtst bij de uitvoering van het Centraal-Amerikaans Vrijhandelsakkoord (CAFTA). De twee landen zijn sterk afhankelijk van het geld dat miljoenen migranten in de VS naar hun verwanten thuis sturen. Maar het vrijhandelsverdrag is erg ingewikkeld en gedetailleerd, en dat stelt zelfs de regeringen die helemaal overtuigd zijn van de zaak voor problemen.

Het Hondurese parlement heeft de meeste wetswijzigingen die nodig waren voor de uitvoering van de afspraken al goedgekeurd, maar volgens de Hondurese handelsminister Irving Guerrero zal het toch nog even duren voor alle aanpassingen van kracht zijn. Ook El Salvador worstelt nog met het gecompliceerde wetgevende werk.

In de overige landen - Costa Rica, Guatemala, Nicaragua en de Dominicaanse Republiek - vordert het werk nog langzamer omdat de tegenstand in het parlement groter is en er zelfs in de regering getwijfeld wordt. De grootste struikelblokken vormen de toegang van buitenlandse ondernemingen tot overheidsaanbestedingen, de veel strengere regels in verband met de handel in levensmiddelen en de bescherming van intellectuele eigendomsrechten.

Costa Rica heeft als enige land het vrijhandelsverdrag zelfs nog niet geratificeerd. Het parlement buigt zich pas over de zaak na de verkiezingen van 5 februari en het einde van het parlementaire reces.

De Dominicaanse Republiek heeft al laten weten dat het de CAFTA-afspraken pas na juli zal kunnen uitvoeren. Het land moet onder meer nog zijn belastingsstelsel hervormen.

In Nicaragua zou het vrijhandelsakkoord in februari van kracht kunnen worden, maar daarvoor moet het parlement wel nog instemmen met een strengere wettelijke bescherming van het intellectueel eigendomsrecht.

Guatemala zal ook niet voor februari klaar zijn. Het parlement moet er nog strengere regels goedkeuren die namaak en het maken van roofkopieën tegengaan, en aanpassingen aan de arbeids- en milieuwetgeving.

De Verenigde Staten hadden de voorbije weken alles op alles gezet om de deadline van 1 januari 2006 voor een aantal landen toch te halen en de weifelende landen zo snel mogelijk te laten volgen. Een delegatie van zeven Amerikaanse parlementsleden reisde bijvoorbeeld naar Costa Rica om daar bij de commissie voor Buitenlandse Aangelegenheden aan te dringen op een spoedige ratificatie van het verdrag. Een nauwelijks verhuld dreigement dat de VS het Caribbean Basin Initiative (CBI) zou kunnen opzeggen, een handelsakkoord van onbeperkte duur dat de landen van Midden-Amerika en de Cariben toelaat de meeste van hun producten tolvrij naar de VS uit te voeren, viel in Costa Rica in slechte aarde.

Het CAFTA-akkoord garandeert exporteurs in de vijf Midden-Amerikanse landen en de Dominicaanse Republiek tolvrije toegang tot de Amerikaanse markt. Maar omgekeerd moeten de zes landen hun invoertarieven op zowat 80 procent van de Amerikaanse importproducten schrappen. Daartoe behoren ook gevoelige producten als vlees, katoen, tarwe, groenten en fruit en verwerkte levensmiddelen. Amerikaanse bedrijven krijgen ook alle kansen om te investeren in tot hiertoe meestal afgeschermde sectoren als telecommunicatie, transport, de bouwnijverheid, het bankwezen en het toerisme.

Tegenstanders vrezen dat de meeste boeren en bedrijven in Midden-Amerika niet op kunnen tegen de concurrentie vanuit de VS. Ze argumenteren ook dat het akkoord de zo al povere arbeidsvoorwaarden in de regio nog verder zullen verslechteren - het gevolg van een ongenadige race to the bottom. In de VS zijn vooral de vakbonden tegen het handelsakkoord – zij denken dat het banen doet verdwijnen. (PD)