Miljarden van het Amerikaanse reddingsplan zoek

De onderzoekscommissie, met consumentenadvocaat Elizabeth Warren aan het hoofd, moet uitzoeken “wie het geld hebben gekregen, wat ze ermee hebben gedaan, hoe dat het land heeft geholpen en hoe dat gewone mensen heeft geholpen”, schrijft de commissie in haar eerste rapport. De commissie zal niet alleen de boeken inzien, maar belegt ook openbare bijeenkomsten om de zorgen van Amerikanen te horen.  

“Het publiek heeft een recht te weten hoe financiële instellingen publiek geld gebruiken”, schrijft de commissie. “Het ministerie van Financiën moet individuele instellingen daar rekenschap van laten afleggen.” Rond 9 januari zullen de eerste antwoorden worden gegeven op de website, cop.senate.gov.

Reddingsplan

Onder groot protest keurde het Congres op 3 oktober het reddingsplan van minister van Financiën Henry Paulson goed. Volgens hem was 700 miljard dollar (486 milljard euro) nodig om de ineenstorting van de financiële sector in Amerika te voorkomen. Sinds die tijd heeft hij het equivalent van 1900 dollar (1319 euro) per familie verdeeld onder financiële instellingen.

Verzekeringsgigant AIG heeft 40 miljard gekregen, 165 miljard ging naar 87 banken, waaronder  Citigroup en acht andere van de grootste financiële instellingen in de VS. Die banken moesten daarvoor wel een deel van hun aandelen aan de regering afstaan, maar ze mochten het geld gebruiken zoals ze zelf wilden. De verantwoordelijke staatssecretaris Neel Kashkari liet het Congres onlangs weten dat hij geen toezicht houdt op de besteding van het geld.

Er hangt een waas van geheimzinnigheid rond het reddingsplan. In sommige contracten valt niet te lezen om welk bedrag het gaat, of wat het bedrijf er daadwerkelijk mee doet.

Bonussen

“Er is een indruk dat dit geld wordt gebruikt voor bonussen van topbestuurders en dividend voor aandeelhouders”, zegt James Crotty, emeritus professor economie aan de Universiteit van Massachusetts.

“Er zijn manieren om te meten wat er met de leningen gebeurt”, zegt commissievoorzitter Warren, zoals bijvoorbeeld Groot-Brittannië doet. “De financiële instellingen kregen dat geld om in ruil daarvoor leningen te verstrekken aan het midden- en kleinbedrijf.”

Kashkari en zijn minister, Paulson, die vroeger bij Goldman Sachs zaten, hebben bovendien miljoenen gespendeerd aan private bedrijven, soms dezelfde bedrijven die steun kregen, om het steunprogramma te beheren.

Ondanks alle miljarden en de twee biljoen dollar (1,4 biljoen euro) aan leningen van de Centrale Bank, blijft de Amerikaanse economie instabiel. De werkloosheid loopt op, bedrijven moeten sluiten en meer dan 2 miljoen huiseigenaren kunnen hun hypotheek niet meer betalen.

Crotty: “Ze hoopten dat de fondsen zouden zorgen voor renteverlagingen en leningen. Het lijkt er niet op dat een van beide is gebeurd. Het ziet er allemaal heel slecht uit op het moment.”