Minder asielzoekers, meer interne vluchtelingen

Eind 2002 telde de wereld zo’n 13 miljoen vluchtelingen en asielzoekers buiten hun eigen land; begin 2004 is dat aantal geslonken tot 11,9 miljoen, zegt het gisteren (maandag) vrijgegeven rapport. Het gaat zowel om mensen met als zonder een erkend vluchtelingenstatuut. In België verblijven er naar schatting 33.000 vluchtelingen.

De daling ten opzichte van de vorige jaren is grotendeels te wijten aan de terugkeer van zo’n 613.000 Afghaanse vluchtelingen uit Iran en Pakistan en de terugkeer van naar schatting 130.000 mensen uit Angola na afloop van de 27-jarige burgeroorlog in dat land. Volgens het rapport maken Palestijnen momenteel de grootste groep vluchtelingen uit: zo’n drie miljoen onder hen bevindt zich in de Gazastrook, de Westelijke Jordaanoever, Syrië, Libanon en andere delen van het Midden-Oosten.

Het Midden-Oosten vangt het hoogste aantal vluchtelingen op: 37 procent van het totaal aantal vluchtelingen ter wereld. Afrika staat op de tweede plaats, met 27 procent, en dan volgen Centraal-Azië, Oost-Azië en Australië. Pas helemaal achteraan het lijstje komen Europa (884.000 vluchtelingen) en het Amerikaanse continent (543.000 voor de Verenigde Staten en Latijns-Amerika samen).

Ondanks de daling is het rapport verre van optimistisch. Het haalt scherp uit naar de mensonwaardige omstandigheden waarin meer dan zeven van de 11,9 miljoen vluchtelingen al tien jaar of meer moeten leven. Ze worden ‘gestald’ in kampen in gevaarlijke grensregio’s, waar ze gemakkelijk ten prooi vallen aan geweld, seksueel misbruik en aanvallen door milities en het leger, of komen terecht in sloppenwijken van grote steden, en daar is de situatie al niet rooskleuriger. Deze mensen worden lange tijd beperkt in hun bewegingsvrijheid en gedwongen tot nietsdoen en afhankelijkheid, en dat is in strijd met hun basisrechten onder de Vluchtelingenconventie van 1951, zegt Merrill Smith, de auteur van een van de achtergrondartikels van het rapport.

Volgens de Conventie moeten gastlanden de vluchtelingen de mogelijkheden geven te werken, zich vrij te bewegen, eigendom te verwerven en een opleiding te krijgen. De bekendmaking van het rapport is voor het Amerikaanse Vluchtelingencomité het startschot voor een internationale campagne om overheden en de internationale gemeenschap op te roepen de Conventie te eerbiedigen.

Het rapport wil ook de aandacht vestigen op het probleem van de mensen die geen landsgrenzen oversteken maar in eigen land op de vlucht zijn. Deze mensen worden zelfs door de Vluchtelingenconventie niet beschermd, en mogelijk overstijgt hun aantal zelfs de schattingen van het rapport. Dat stelt dat hun aantal steeg van zo’n 22 miljoen begin 2003 tot 23,6 miljoen op het einde van het jaar.

Volgens de cijfers telt Sudan alleen al zo’n 4,8 miljoen interne vluchtelingen, een vijfde van het totale aantal ter wereld. In de westelijke provincie Darfur dwongen de aanvallen van de regeringstroepen en Arabische milities meer dan een miljoen mensen op de vlucht. De Democratische Republiek Congo staat op de tweede plaats met naar schatting 3,2 miljoen mensen die hun huis verlieten. Dan volgen Colombia en Uganda. In het algemeen bevindt meer dan de helft van de thuislozen in eigen land zich in Afrika.

Als vluchtelingen in het buitenland en mensen die in eigen land op de been zijn worden samengeteld, zijn de afgelopen vijf jaar 13,9 miljoen Afrikanen ontheemd. Koplopers zijn Sudan (5,4 miljoen), DRC (3,6 miljoen, Uganda (1,4 miljoen), Angola (1,3 miljoen), Liberia (884.000), en Burundi (755.000). (ADR/PD)


http://www.uscr.org/wrs04/main.html