Ministers Reynders en Magnette reizen best door naar Rwanda

De internationale bezorgdheid om de escalatie van het geweld in Oost-Congo groeit. Sinds mei gaat het Congolese leger (FARDC) er moeizaam de strijd aan met de nieuwe rebellengroep Mouvenement du 23 Mars (M23). Zij werd recent in het leven geroepen door aanhangers van het Congrès National pour la Défense du Peuple (CNDP) en zijn leider Bosco Ntaganda, die gezocht wordt door het Internationaal Strafhof in Den Haag.

Wat onder meer de VN-vredesmacht (MONUSCO), Human Rights Watch en de Congolese regering al hadden aangekaart, werd deze week in een (voorlopig) VN-rapport bevestigd. Een groep van experts, onder wie de Belg Steven Spittaels, wijst op militaire steun (munitie, wapens, rekruten) vanuit Rwanda aan M23. De experts zouden in het bezit zijn van bewijzen van directe contacten tussen de rebellen en hooggeplaatste Rwandezen, zoals de minister van Defensie en de stafchef van het leger. Zelfs Laurent Nkunda, de voormalige CNDP-leider die sinds 2009 zogezegd in huisarrest leeft, zou weer present zijn.

Rwandese betrokkenheid ernstig nemen 

Zoals gewoonlijk ontkent Rwanda alle betrokkenheid. Het noemt M23 een Congolees probleem waarmee het niets te maken heeft. De Rwandese minister van Buitenlandse Zaken reist de wereld rond om de traditionele partners, waaronder België, ervan te overtuigen dat haar land de rebellie niet steunt.

Met welke voeten speelt het regime in Kigali eigenlijk? Zijn steun aan M23 is niet nieuw, maar slechts de voortzetting van een beleid dat al jaren ongestraft wordt gevoerd, namelijk steun bieden aan rebellieën in Oost-Congo om eigen economische en expansionistische doeleinden te bereiken. Dit gebeurt trouwens vaak in nauwe samenwerking met Oeganda, een ander buurland van Congo waarvan de betrokkenheid nauwelijks aangekaart wordt.

Bij de Belgische regering blijft het discours voorzichtig. Minister Reynders vraagt dat Kigali deel zou uitmaken van de oplossing voor het vredesproces in Oost-Congo. Maar kan de Rwandese staat, die de soevereiniteit van Congo en het VN-wapenembargo voortdurend schendt, een betrouwbare partner zijn om vrede te sluiten?

Een dialoog tussen Congo en Rwanda blijft vooralsnog inderdaad het beste instrument om tot duurzame oplossingen te komen, maar alleen als de diplomatieke positie van Kinshasa versterkt wordt. Want tot nu toe is Kigali er steeds in geslaagd zijn agenda op te dringen en profijt te halen uit de gezamenlijke verklaringen en vredesakkoorden. Bovendien moet de internationale gemeenschap, inclusief België, eerst de betrokkenheid van Rwanda ernstig nemen.

Onmiddellijke stopzetting van steun aan rebellen

Op zondag 1 juli reizen onze ministers van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking naar Bujumbura (Burundi) om er de plechtigheden ter gelegenheid van de vijftigste onafhankelijkheidverjaardag bij te wonen. Ze kunnen hun reis in de regio een grote meerwaarde geven door zich niet te beperken tot feestelijke ontmoetingen.

Ons land is een belangrijke donor in Centraal-Afrika op vlak van ontwikkelings- en militaire samenwerking. De veiligheids- en humanitaire crisis in Oost-Congo, en de mogelijke gevolgen voor de hele regio, zijn zo dramatisch dat ze ruimte verdienen tijdens de ministeriële reis. Daarom moeten de twee ministers doorreizen naar Kigali om er een ernstig gesprek te voeren met president Kagame. Niet alleen Kinshasa, maar vooral ook Kigali moet gewezen worden op respect voor de vredesakkoorden die onder internationale bemiddeling werden afgesloten en die tot nu toe met voeten worden getreden.

De instabiliteit in Oost-Congo is niet alleen de verantwoordelijkheid van het regime van president Kabila in Kinshasa. Ook de ruime internationale gemeenschap is verantwoordelijk. Wil de Belgische regering een geloofwaardig beleid voeren voor de bevolking in Oost-Congo? Dan moet ze met de EU en de VN-veiligheidsraad de druk op Rwanda verhogen zodat dit land zijn steun aan rebellen in Congo onmiddellijk stopzet.