‘Mogelijk verlies van 6000 talen’

‘Inheemse volkeren zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de linguïstische en culturele diversiteit in de wereld. Hun traditionele kennis is en blijft een waardevolle bron waar de hele mensheid uit kan putten’, staat te lezen op de eerste pagina van het State of the World’s Indigenous Peoples rapport. 
Die rijke bron aan culturen en talen dreigt wel op te drogen. Lars Anders-Baer, zelf lid van de Zweedse Sami-gemeenschap en van het United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues legt de vinger op de wonde: ‘We worden vaak omschreven als een uitstervend ras dat de zon tegemoet loopt.’
Ongeveer vijf procent van de totale wereldbevolking behoort tot een ‘inheems volk’, zoals de Inuit in Canada of de Aboriginals in Australië.

Zelfbeschikking

Toch wijst Anders-Baer op het unieke en positieve karakter van het rapport: ‘Het verhoogt de zichtbaarheid van inheemse volkeren en bewijst dat de Europese Unie (EU) en de VN ons serieus nemen.’
Inheemse volkeren lijden onder de gevolgen van historische onrechtvaardigheden, waaronder kolonisatie, maar vooral een ontzegging van hun eigen lotsbeschikking. Het thema van zelfdeterminatie loopt dan ook als een rode draad door het rapport.
Opdat inheemse volkeren hun sociale, politieke en economische achterstand te boven zouden komen, moeten zij meer inspraak krijgen in verschillende institutionele structuren, aldus het rapport.
Een vertegenwoordigster van de EU wijst op het cruciale publicatiemoment. Nu de Europese Commissie op zoek gaat naar de eerste Commissaris voor Fundamentele Rechten, ‘kan de agenda van die commissaris deels afgestemd worden op het lot van inheemse volkeren’, zegt Diana Wallis, vice-voorzitster van het Europese parlement.

Enkele ‘hoogtepunten’

• Armoede:  Inheemse volkeren zijn disproportioneel arm. Tezamen vertegenwoordigen zij  één derde van ’s werelds 900 miljoen armste plattelandsbevolking en vijftien procent van alle armen. Zelfs in ontwikkelde landen lopen ze achter op de niet-inheemse bevolking volgens de meeste welzijnsindicatoren. Vb: de levensverwachting van een Aboriginalkind ligt twintig jaar lager dan van een niet-inheemse Australiër.
• Met uitsterven bedreigd: Door het constante verlies aan land, grondgebied en natuurlijke grondstoffen worden inheemse volkeren overal met uitsterven bedreigd. Duizenden culturen en talen dreigen voor altijd verloren te gaan. Vb: Van de geschatte 6000 tot 7000 gesproken talen, zou negentig procent verdwijnen in deze eeuw.
•  Gezondheid: Door de structurele armoede onder inheemse volkeren is vijftig procent besmet met type 2 tuberculose. Ook lijden ze disproportioneel meer aan infectieziekten als HIV/aids en malaria.
•  Mensenrechten: Geweld en brutaliteiten, marginalisatie, landonteigeningen, militaire misbruiken, racisme, gewapende conflicten, enz. maken deel uit van de dagelijkse realiteit van de meeste inheemse volkeren. Vb.: Sommige schattingen tonen dat meer dan één derde van inheemse vrouwen minstens eenmaal in haar leven verkracht is.