Myanmar borstelt protest weg

Het tafereel dat zich afspeelde voor de Shwedagon pagoda, de heiligste tempel van de  Birmaanse boeddhisten, illustreerde hoe het regime omgaat met critici, zelfs al zijn dat monniken  die hoog  in aanzien staan. Toen de monniken de straten op begonnen te marcheren, werden ze tegengehouden door de gewapende oproerpolitie. De in saffraankleurige  gewaden gehulde monniken antwoordden vreedzaam, knielden voor hun tegenstanders en vroegen permissie om de tempel te betreden. Het antwoord dat zij kregen, was wat bondiger: ‘We hebben orders om te schieten.’
 
Dat antwoord deed de stemming in de stad omslaan tot woede. De stemming onder de monniken was niet anders. Weg was het beeld van het rustige verzet dat duizenden van hen hadden laten zien toen de tot dusver onbekende ‘alliantie van monniken van geheel Birma’ de grootste demonstratie ooit organiseerde, afgelopen maandag. Meer dan 100.000 mensen waren toen op de been. ‘We geven niet om de veiligheidstroepen, we gaan door met onze mars’, vertelde een jonge monnik uitdagend. 

De wereld kijkt toe

Heel wat wereldleiders doen hun best om de Birmaanse junta te veroordelen en de demonstranten te steunen. VS-president George Bush sprak, tijdens zijn toespraak tot de Algemene Vergadering van de VN, harde woorden aan het adres van de militaire machthebbers in Myanmar. De Britse premier Gordon Brown schreef in een brief aan EU-voorzitter José Socrates:  ‘Gewelddadige onderdrukking van de demonstraties zou een tragedie zijn en alweer een gemiste kans voor Birma’.
 
Het grote stilzwijgen van China en India -de voornaamste handelspartners van Myanmar- krijgt internationaal steeds meer kritiek. ‘Kan India, hun streven naar een permanente zetel indachtig, die steun aan het regime volhouden? Kan China, met het oog op Beijing 2008, nog langer deze mensonwaardige junta financieel en logistiek onderhouden? Zij leveren, volgens mij, de sleutel voor een oplossing van het Birmese probleem’, schrijft Paul Cobbaert van de organisatie S.O.S. Birma.
 
Ook de Zuidoost-Aziatische buurlanden, verenigd in ASEAN, houden zich betrekkelijk afzijdig. Alleen de Filipijnen lieten al duidelijk weten dat ze hopen op meer vrijheid en democratie in Myanmar. De EU en ASEAN zouden volgens Supachai Panitchpakdi, de Thailandse politicus die van 2002 tot 2005 directeur-generaal van de Wereldhandelsorganisatie (WTO), samen aan een oplossing moeten werken in plaats van voorwaarden op te leggen vanuit Brussel aan de Zuidoost-Aziatische buurlanden.
 
‘Europa zou veel meer begrip moeten opbrengen voor de positie en de moeilijkheden van de buurlanden van Myanmar. Zij voelen veel sterker aan dat ze de realiteit niet zomaar kunnen doen verdwijnen door ze weg te wensen. Zij krijgen af te rekenen met de vluchtelingen, de mensensmokkelaars, de drugshandelaars, de illegale edelsteenhandel…”, zegt hij in een gesprek met MO*.

Breuk

Net als bij de opstanden in 1988 (tijdlijn) tegen het dictatoriale regime zijn het opnieuw de boeddhistische monniken die de vreedzame protestmarsen en boycotten leiden. De monniken kwamen voorzichtig de straat op nadat de regering in augustus onverwacht, en zonder de minste verantwoording, een fikse verhoging van de brandstofprijzen doorvoerde. Al snel kreeg het protest een grote aanhang, maandag waren honderdduizend mensen op de been.
 
Leden van de regering in ballingschap, zoals minister Sann Aung, zeggen dat de bevolking aanvallen tegen monniken en bloedvergeten de regering niet zullen vergeven: ‘Ze overschrijden een heilige grens en dat zal hen niet worden vergeven. Ze hebben nu duidelijk macht gekozen in plaats van hun geloof. Dat zal de woede van de monniken en de bevolking tegenover de soldaten alleen maar vergroten.’
 
De junta probeert de bevolking ervan te overtuigen dat het juist de monniken zijn die niet leven naar hun geloof. De visie van het regime wordt duidelijk in een artikel in ‘Het nieuwe licht van Myanmar’, de spreekbuis van de generaals. ‘De oorzaak van de problemen zijn destructieve krachten in binnen- en buitenland, die jaloers zijn op de nationale ontwikkeling en stabiliteit en er alles aan doen om de activiteiten van de regering te schaden’, schreef de minister voor religieuze zaken, brigadegeneraal Tura Myint Maung. ‘De protestmars in Myanmar is een van de samenzweringen die systematisch vanuit het buitenland worden georganiseerd.’
MO*hoofdredacteur Gie Goris gaf deze week commentaar op het Birmaanse drama op radio en tv:

• Het Journaal op 24 september (klik op video: Regime waarschuwt betogers)
• Het Journaal op 27 september (klik op video: Monikken spelen een belangrijke rol in de samenleving)
• De Ochtend op Radio 1 (klik op audio: Gie Goris van Mo geeft meer uitleg)