“Negatieve vrede” in Bosnië

‘Met enige vertraging dringt de economische crisis door in het land. En dat terwijl de werkloosheid al heel hoog is –zowat een op drie Bosniërs zit zonder job’, aldus Touquet, die werkt aan een doctoraat over de Westelijke Balkan. ‘Komt daarbij dat de regeringsvorming in een complete impasse is beland.’ Daarbij spelen de oude etnische tegenstellingen tussen Bosniakken (Bosnische moslims), Serviërs en Kroaten nog steeds een rol.

Sinds de parlements- en presidentsverkiezingen van oktober 2010 geraken politici het maar niet eens over de bevoegdheidsverdeling rond de deelstaten. Een van de discussies gaat over de Republika Srpska, de deelstaat die vooral door Serviërs wordt bewoond. Touquet: ‘Een aantal moslimpartijen vindt dat die republiek, waar voor de oorlog heel wat moslims woonden, geen bestaansrecht heeft. Maar de Bosnisch-Servische partijen willen geen staat waarin hun rechten niet beschermd worden. Ze willen de Republika Srpska behouden en pleiten zelfs voor onafhankelijkheid. En de Kroaten? Sommige Kroatische leiders willen een eigen deelstaat. Daar komt het altijd opnieuw op neer. De oude etnische spanningen worden gebruikt om electorale winst te boeken. Telkens er verkiezingen zijn, gaat het over “de andere”.’

De International Crisis Group pleit voor meer Europese betrokkenheid. Ze stelt voor om het Bureau van de Hoge Vertegenwoordiger (OHR), dat namens de internationale gemeenschap toeziet op de uitvoer van het Dayton-akkoord, te vervangen door een Europese vertegenwoordiger. Touquet: ‘De Europese Unie neemt weinig initiatief rond Bosnië. Met de komst van Catherine Ashton als Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlands Beleid is er wel wat vooruitgang, maar de vaststelling blijft toch dat niet alle neuzen in dezelfde richting wijzen. De enige lijn die duidelijk is, is: “We moeten Bosnië verderhelpen op de Europese weg.” Maar een groot concept ontbreekt.’

Zestien jaar na Dayton is de vooruitgang in Bosnië volgens Touquet heel beperkt. ‘Er is een soort negatieve vrede. Moeilijk te zeggen of de boel opnieuw kan ontploffen. Het verschil is dat er vandaag minder wapens circuleren dan in de jaren negentig, en bovendien is iedereen oorlogsmoe. De Bosniërs zijn het vorige trauma nog aan het verwerken. Maar de situatie kan niet langer voortduren zoals nu.’