Nepal heeft zijn magna carta

Komt er een officiële mededeling die de bevoegdheid van de koning inperkt? Die vraag brandde deze week op ieders lippen in de Nepalsese hoofdstad Kathmandu. Premier Girija P. Koirala maakte de inhoud van een regeringsbesluit waar Nepal al sinds het begin van de week op zat te wachten, vandaag dan toch bekend. Parlementsvoorzitter Nembang kondigde het document aan als ‘de Magna Carta van Nepal’, met een verwijzing naar het 13de-eeuwse document waarin de koning van Engeland destijds beloofde de wetten van het parlement te respecteren.

De regering schroeft ook de dotatie van de koning fel terug. Rechtbanken kunnen koninklijke beslissingen voortaan aanvechten en de Raj Parishad, de koninklijke raad, wordt afgeschaft.

“Als antwoord op de wil van het volk zullen de traditionele machten en privileges van de monarchie gekortwiekt worden”, verklaarde Ram Sharan Mahat, minister van Justitie in de nieuwe interim-regering, woensdag aan buitenlandse diplomaten en donoren. Allicht gaan de maatregelen niet ver genoeg voor de Nepalezen die een republiek willen.

Veel Nepalezen staan ronduit wantrouwig tegenover de zevenpartijenalliantie (SPA), die sinds drie weken aan de macht is. Die partijen stonden aan het hoofd van de algemene staking van april, die escaleerde tot dagelijkse straatprotesten. Mensen van allerlei rangen en standen deden eraan mee. Hun koppig verzet deed de koning uiteindelijk door de knieën gaan.

Veel mensen verwijten de politieke partijen die vandaag in de interim-regering zitten dat ze een historische kans verpest hebben toen Nepal in 1990 een ‘prille democratie’ werd. Het politieke bedrijf werd gekenmerkt door interne discussies, corruptie en nepotisme. Heel wat omstreden politici uit die periode staan nu klaar om de ‘people power’ te verzilveren.

Alleen een nieuwe grondwet kan de knoop doorhakken: wordt Nepal een republiek of blijft het een monarchie, met een ingeperkte rol voor de koning? Het ziet ernaar uit dat de zeven partijen daarover nog van mening verschillen. Over de grondwetgevende vergadering die de zevenpartijencoalitie (SPA) beloofd had, is nog geen duidelijkheid.

Dinsdag haalde een toppoliticus uit de zevenpartijencoalitie (SPA) zich nog de woede van de straat op de hals door te opperen dat de koning zijn rol als opperbevelhebber van het leger moest bewaren. Daarop sloegen bendes jongeren in Kathmandu aan het muiten. Ze vernielden voertuigen, staken een politiekantoor in brand en marcheerden scanderend door de straten tot diep in de nacht.

Het is onduidelijk of het om aanhangers van de maoïstische rebellen ging. Die hebben een staakt-het-vuren van honderd dagen afgekondigd nadat Gyanendra drie weken geleden een stap terug zette als gevolg van het volksprotest.

Vijf leden van de marionettenregering van de koning werden deze week gearresteerd omwille van het grove geweld dat de ordediensten gebruikten tegen de betogers. Andere politici uit de kring van de koning zijn ondergedoken of verschuilen zich onder de vleugels van het leger. Gyanendra en andere leden van de regering zijn op vrije voeten, maar houden zich op de vlakte. (MM/PD)