Nepalese rechtbanken maken vrouwen ietsje gelijker

De Nepalese Sabina is verontwaardigd, en ze steekt dat niet onder stoelen of banken. In een ingezonden brief in de Nepali Times beschrijft ze hoe ze samen met haar zus naar de Nepalese hoofdstad Kathmandu voor de registratie van een erfenis. Sinds 2002 hebben vrouwen in Nepal het recht om eigendommen te erven, hoewel ze dat moet teruggeven aan hun familie als ze trouwen. De ambtenaar van dienst vroeg haar of het eerlijk was voor jullie als zusters om ouderlijke eigendommen op te eisen als jullie broer nog leeft.

Mijn ouders kwamen tussenbeide. Mijn moeder probeerde uit te leggen dat zij geloven in gelijkheid tussen zonen en dochters, schrijft Sabina - die haar achternaam niet in de krant wou.

vrouwenrechten

Het verhaal van Sabina illustreert dat vrouwenrechten vaak dode letter blijven, ook al staan ze in het wetboek. Rechters in Nepal scoren erg zwak op het toepassen van internationale wetgeving als de Conventie tegen Vrouwendiscriminatie. “De Nepalese grondwet garandeert de gelijkheid tussen man en vrouw, maar in de praktijk oordelen rechtbanken vaak dat de speciale bepalingen ingaan tegen fundamentele rechten”, zegt Sapna Pradhan Malla, het hoofd van het Nepalese Forum voor Vrouwen, Wet en Ontwikkeling.

Het is dus de vraag wat het effect zal zijn van de twee belangrijke recente beslissingen van het Nepalese Hooggerechtshof. De eerste uitspraak gaat in tegen discriminatie van menstruerende vrouwen; de tweede maakt het mogelijk voorlopige geboorte- en burgercertificaten uit te reiken tot de identiteit van de vader bekend is.

Malla is om te beginnen ontevreden over die tweede uitspraak zelf, omdat de documenten nog steeds niet kunnen afgeleverd worden op basis van de identiteit van de moeder. Nepal blijft een patriarchale maatschappij waarin vrouwen alleen als burgers worden beschouwd als hun vaders of echtgenoten bekend zijn.

Precedent

Anderen zien het positiever. Jurist Raju Prasad Chapagai is blij dat het hooggerechtshof op vraag van een reeks niet-gouvernementele organisaties een commissie van experts opricht die zich zal buigen over voor het burgerschap van kinderen van de Badi, een gemeenschap van dalits (onaanraakbaren) waarvan de vrouwen traditioneel als prostituees werken. We kunnen dit als precedent gebruiken voor andere (achtergestelde) groepen, zegt Chapagai.

Toch gaat het Chapagai en ook Sarmila Shrestha van Pro Public, een van de ngo’s die de petitie indienden, te ver om de uitspraken werkelijk gendergevoelig te noemen.

Daar komt nog bij dat vrouwen in verafgelegen gebieden meestal niet weten wat er in Kathmandu allemaal voor hen wordt bedisseld. Dalitvrouwen (een Nepalese vrouw op vijf) zijn meestal analfabeet en onwetend. Het is erg moeilijk om hen te informeren over hun rechten, zegt Durga Sob, het hoofd van de Feministische Dalitorganisatie in Kathmandu.

Chauvinistisch zwijn

Sabina’s geval heeft ook gewezen op de weerstand van plaatselijke bureaucraten die de wet zouden moeten uitvoeren. Ik begrijp nog altijd niet waarom de ambtenaar de zaak, die niks met hem te maken had, zo persoonlijk moest nemen, schrijft Savina in de Nepali Times.

Het is alleen dankzij mensen zoals mijn vader en mijn broer dat er enige hoop is over gelijkheid tussen man en vrouw in dit land. En dankzij vrouwen als mijn moeder, die zich verweerde tegen dat vooringenomen, chauvinistische zwijn. (ADR/MM)