New York Blog: Is Change de volgende luchtbel?

Wie het nieuws volgt in de Verenigde Staten wordt niet vrolijk van wat hij hoort en ziet. Gisteren werd nog eens een extra miljardenpakket aan bijkomende steunmaatregelen bekendgemaakt om de superverzekeraar AIG aan deze kant van de afgrond te houden. Het topmanagement van AIG onderhandelde dat reddingspakket volgens nieuwszender ABC vanuit een superchique hotel in Phoenix, Arizona. Het business seminar daar was “absoluut essentieel” en bestond uit dure dinners, zwem- en golfsessies en andere vermoeiende dagdelen. Het is al de tweede keer dat de AIG-top haar bloot gat laat zien aan de belastingbetalers die mogen opdraaien voor de kosten van haar goed bestuur. Het vorige feestje wordt op 400 miljoen dollar geraamd.
Intussen vermenigvuldigen zich de verhalen van massale afdankingen en van de sociale gevolgen van de snel stijgende werkloosheid. Want de VS kennen natuurlijk geen werkloosheidsvergoeding die vergelijkbaar is met het Belgische systeem. Na enkele maanden valt zowat iedereen uit de boot en sta je er alleen voor -met al die enorme schuldenbergen die Amerikaanse consumenten de voorbije jaren opgebouwd hebben.
Scène in het internetcafé van Kinko’s op 7th Avenue, mijn lifeline met de buitenwereld de voorbije week. Uit de diepe stilte die mensen omgeeft als ze collectief aan het surfen zijn, klinkt plots een donker: ‘Man, a black president for America. Can you believe this?’ De onzichtbare stem was blijkbaar aan de lijn met een nog onzichtbaardere correspondent aan een andere kant van land of stad. Het gesprek daarna ging verder over het afbetalen van schulden en het aankopen van nog meer fantastische spullen. Aan de advertenties op tv zou je overigens ook niet merken dat er iets van besef doorgedrongen is over hoe nefast het is om geld uit te geven dat je niet hebt. Nog altijd wordt het scherm hele dagen gevuld met “no downpayment” (je koopt een auto, een stofzuiger, een lessenreeks Chinees op dvd, whatever, en je begint pas een jaar later te betalen -met stevige interest dan, uiteraard) en met de grote hoeveelheden geld die je bespaart als je maar blijft uitgeven.
Werkloosheid, faillissementen, huizen die aangeslagen worden door banken die zelf in diepe geldproblemen zitten: de economie lijkt steeds meer op de stormen die in donkere kleuren over de landkaart van de VS bewegen tijdens het weerbericht. De reden voor al dat stormgeweld, legde de weervoorspeller gisteren uit, was de diepe temperatuurkloof tussen Alaska en Texas. De economische orkaan die over dit land raast en die onvermijdelijk overwaait naar alle andere continenten, is misschien niet direct veroorzaakt door de diepe inkomenskloof. Maar een systeem dat geen enkele rem zet op het streven van zijn

Werkloosheid, faillissementen, huizen die aangeslagen worden door banken die zelf in diepe geldproblemen zitten: de economie lijkt steeds meer op de stormen die in donkere kleuren over de landkaart van de VS bewegen tijdens het weerbericht.

captains of industry and finance naar steeds hogere lonen, vergoedingen, bonussen, aandelenpakketten en dividenden, terwijl het nauwelijks een vangnet voorziet voor de werkende armen aan de andere kant van de sociale landkaart, die krijgt onvermijdelijk met zwaar weer te maken. In een ander land of een andere tijd was dat misschien een sociale opstand geweest, hier en nu is de financiële bodem uit de economie gevallen en mogen de politici en de gewone man en vrouw -groepen die tot nu voor niet veel goed geacht werden- de brokstukken opruimen.
De natie heeft voor verandering gestemd en wat ik opvang is dat die verandering vooral betekent ‘een andere economie, een nieuw sociaal contract’. Het is nog steeds niet duidelijk of Barack Obama daarvoor kan, zal of zelfs wil zorgen. De president-elect houdt zo veel mogelijk afstand van de besmette en onvoorstelbaar onpopulaire president, vandaar dat het gissen blijft naar het concrete beleid dat de verandering echt vorm zal geven. Maar als dat beleid vanaf 20 januari de richting van een fundamentele verandering op sociaal vlak zou inslaan, dan is dit echt een historisch moment geweest. Ik bewaar intussen mijn exemplaar van de New York Times van 5 november. Een paar dagen geleden werd daar op e-Bay al 1000 dollar voor geboden. Vergeleken met de anderhalve dollar begininvestering, is dat een gigantische winst. Maar misschien is het gewoon de volgende luchtbel? Na de ict, Zuidoost-Azië, de grondstoffen, het voedsel, de rommelhypoteken; de changebubble. Kijk uit voor de gevolgen als die uiteenspat.