Ngo's kritisch over stroomlijning Europese ontwikkelingshulp

De plannen van de Europese Commissie staan in een rapport dat is overgemaakt aan de lidstaten. Die moeten op basis daarvan tegen 14 november gemeenschappelijke standpunten uitwerken voor een internationale conferentie over de efficiëntie van ontwikkelingshulp. Die wordt van 29 november tot 1 december gehouden in het Zuid-Koreaanse Busan.

Grootste donor

De landen van de EU investeren samen met de Europese Commissie elk jaar 53 miljard euro in ontwikkelingshulp. Daarmee is de EU ‘s werelds grootste donor. Volgens de Commissie hebben de Europese landen al veel vooruitgang geboekt in het efficiënter maken van hun hulp. “Er is veel meer transparantie dan vijf jaar geleden”, zegt Catherine Ray, een woordvoerster van de Commissie. “Maar nu moeten we verder gaan”

De Europese Commissie stelt onder meer voor dat de Europese landen hun hulpacties meer gaan coördineren en zelfs samen plannen en uitvoeren. Dat deed de Europese Unie al in Haïti na de aardbeving van 2010, en ook in Zuid-Soedan sinds juli dit jaar.

“Studies wijzen uit dat als de lidstaten en de Commissie hun hulp beter coördineren en samen gaan plannen, we tot 4 miljard euro kunnen uitsparen”, zegt Ray. “En we moeten ook op internationaal niveau meer gaan coördineren.”

Markten openbreken

Maar niet-gouvernementele hulporganisaties plaatsen kanttekeningen bij sommige van de Europese plannen. De voorbije jaren werden internationaal vijftien indicatoren afgesproken die donorlanden moeten helpen uit te maken in welke mate de hulp die ze leveren, efficiënt is. “De Commissie stelt voor er daar zeven van te schrappen”, zegt Franz Berger van het Europese ngo-netwerk Concord. “Daar hebben wij veel kritiek op. Het vermindert de verantwoording die donorlanden moeten afleggen en de druk die andere donorlanden uitoefenen.”

Concord is ook heel sceptisch over het plan van de Commissie om de private sector meer te betrekken bij ontwikkelingshulp. “Sommige Europese landen gebruiken ontwikkelingshulp alleen om nieuwe markten open te breken voor hun bedrijven”, zegt Berger. “Er is een heel dunne lijn tussen dat verschijnsel en het streven om de lokale private sector in de arme landen te ontwikkelen.”

Het ngo-netwerk valt er ook over dat het rapport van de Europese Commissie niet ingaat op het probleem van de gebonden hulp. Dat is geld dat ontvangende landen alleen mogen besteden in het donorland zelf – door daar bijvoorbeeld machines aan te kopen of studies te bestellen. Officieel is 82 procent van de Europese hulp nu ongebonden. Maar de Europese doelstelling voor 2010 was 87 procent, en een studie van het Europese netwerk over Schulden en Ontwikkeling (Eurodad) wees vorige week uit dat twee derde van alle ontwikkelingshulp ten goede komt aan bedrijven uit rijke landen.

Hulp als hefboom

Ook is er kritiek op het voornemen van de Commissie om ontwikkelingshulp en leningen van ontwikkelingsfinanciers als de Europese Investeringsbank of de Afrikaanse Ontwikkelingsbank te gebruiken als hefboom om extra investeringen aan te trekken in ontwikkelingslanden. “Private bedrijven zijn uit op winst en groei,” zegt Berger, “er zijn geen bewijzen dat deze strategie echt zal helpen mensen uit de armoede te halen. De EU moet de rol van ontwikkelingshulp niet minimaliseren, ze kan beter haar belofte waarmaken om tegen 2015 0,7 procent van het bruto nationaal inkomen uit te trekken voor hulp. Daarvoor zal de EU meer dan 50 miljard euro extra moeten mobiliseren.”