Nieuw, groot en mondiaal: fusie bij mondiale filmfestivals

Vanaf 1 januari 2013 zullen Cinema Novo (Brugge) en Open Doek (Turnhout) niet langer twee aparte festivals of organisaties zijn. De twee festivals en hun partners in onder andere Lier, Beringen en Roeselare zullen onder dezelfde naam en in dezelfde periode plaatsvinden. Door de krachten te bundelen hopen de twee organisatoren makkelijker aan bod te komen in de media en ‘een krachtig label op te bouwen dat garant staat voor goede films, uit de hele wereld, én in heel Vlaanderen’, zoals de persmededeling stelt.

Samen vijftig jaar geschiedenis

Cinema Novo is de oudste van beide festivals. Opgericht in 1983 door Georges Micholt en Jan Declerq onder de naam De Derde Film, zag het Brugse wereldcinemafestival zijn publiek groeien tot 20.000 bezoekers in 2008. De jongste jaren viel dat bereik enigszins terug tot zo’n 15.000 verkochte tickets. Daarnaast nemen bijna 4000 scholieren deel aan schoolvoorstellingen in de periode van het festival. Open Doek, gestart in 1993 onder de naam Focus op het Zuiden, wordt al bijna twintig jaar geleid en bezield door Marc Boonen. Het festival heeft een groeiend bereik dat de jongste jaren schommelt tussen 16.000 en 17.000 bezoekers, naast een grote scholenwerking die in 2011 aan 23.432 scholieren de kans gaf kennis te maken met een kwaliteitsvolle film uit een niet-westerse of niet-mainstream context.

De twee “festivals” hebben ook initiatieven genomen die buiten de festivalperiode of –scope vallen. Open Doek begon spin-off festivals in Lier, Beringen en Roeselare, zette een jaargrommatie op van Europese en mondiale kwaliteitsfilms in Turnhout (wekelijks) en Hoogstraten (maandelijks), organiseert in de provincies Antwerpen en Limburg doorheen het jaar schoolvoorstellingen, maakt de wereldcinema op dvd toegankelijk in de bibliotheken van de provincie Antwerpen en zette –in samenwerking met cultuurcentrum de Warande- al verschilende cilmprojecten op in Turnhoutse wijken. Cinema Novo is minder actief buiten de festivalperiode maar verzorgt toch ook een zekere jaarprogrammatie van wereldcinema in de Brugse Lumière bioscoop en is via een bibliotheekproject het hele jaar door aanwezig in een honderdtal bibliotheken in West- en Oost-Vlaanderen.

Inhoudelijk zitten Cinema Novo en Open Doek al grotendeels op dezelfde lijn, al hebben beide hun eigen accenten. ‘Wij willen mensen in contact brengen met kwaliteitsfilms uit de hele wereld om bij hen respect en waardering te genereren voor een artistiek product, een niet-westerse manier van kijken, voor een andere cultuur of cultuurbeleving’, zegt men bij Open Doek. In Brugge klinkt dat zo: ‘Wij willen mensen die in Vlaanderen wonen de kans geven om in aanraking te komen met niet-westerse cultuuruitingen en zo het begrip en de waardering voor die culturen te vergroten.’ De mondiale dimensie van beide festivals kreeg, zeker in Turnhout, doorheen de jaren een bijkomend accent door ook Europese en Amerikaanse films te programmeren die de toenemende diversiteit in de westerse wereld als thema nemen.

L’union fait la force

De fusie heeft verschillende doelstellingen, waarvan een grotere zichtbaarheid en herkenbaarheid wellicht de belangrijkste is. Die moet dan weer resulteren in een groter bereik. De organisatoren hebben op dat vlak stevige ambities. De nieuwe organisatie mikt op korte termijn namelijk op een totaal bereik van 150.000 mensen (bezoekers festivals, voorstellingen doorheen het jaar, schoolvoorstellingen, …). Daarvoor wil men een krachtige communicatie ontwikkelen die gebaseerd is op één festivalperiode, één programma, één affichebeeld en één website. De noodzakelijke voorwaarde om dat te realiseren is uiteraard een nieuwe naam die duidelijk vertelt wat het landelijke wereldcinemafestival wil en biedt. Die nieuwe naam hebben de organisatoren vandaag nog niet.

Marc Boonen, artistiek directeur van Open Doek: ‘In een wereld waar het vooral de celebrities zijn en de Vlaamse sterren die alle aandacht krijgen, beseffen wij heel goed dat we bezig zijn met films die hier misschien haaks op staan. Maar door onze fusie geloven wij dat we aan de films –die we gemakshalve wereldcinema noemen– de ruimte en aandacht kunnen geven die ze verdienen.’ De persaankondiging van de fusie spreekt over een grote inzet voor de “kwetsbare wereldfilm”, waarmee de festivals duidelijk verwijzen naar hun artistieke aspiraties.

Een groot bereik is geen doel op zich, maar een noodzakelijke voorwaarde om de eigenlijke doelstelling te realiseren, namelijk: een platform te bieden voor filmkunstenaars uit alle hoeken van de wereld. Volgens de organisatoren zal de integratie van Cinema Novo en open Doek in een nieuwe organisatie en een nieuw, landelijk festival ook op het vlak van de kwaliteit en de artistieke keuzes nieuwe perspectieven openen. ‘Het is niet de bedoeling om meer films te tonen, maar om scherper en exclusiever te programmeren.’