Nieuwe leiders willen Politburo modern imago geven

President Hu Jintao zorgde voor een stijlbreuk door vooraf aan te kondigen wat er op de agenda van de jaarvergadering van het Politburo stond. De bijeenkomst van de dirigenten van de Communistische Partij is één van de belangrijkste politieke gebeurtenissen van het jaar, maar ze was tot deze week gehuld in een sfeer van geheimhouding en speculaties. Maar deze keer werd de jaarvergadering aangekondigd op de staatstelevisie en op de -radio. De details werden de Chinese kijkers en luisteraars bespaard, maar voor het eerst kwam het ruime publiek te weten dat het Politburo over hun toekomst beslist.

Hu Jintao, de nieuwe voorzitter van de Chinese Communistische Partij, voerde ook een aantal subtiele hervormingen door in de beleidsstructuur. Het 24 leden tellende Politburo bracht een rapport uit over haar werking aan het 356 leden tellende Centrale Comité, de uitvoerende arm van de CP. Ook dat is een primeur.

Nog een indicatie dat Hu Jintao toch een schijn van verantwoording wil introduceren in het Politburo is dat de rituele zomerontmoeting van het Politburo in de badplaats Beidaihe geschrapt werd. Drie generaties partijleiders tekenden daar sinds Mao Zedong (1949-76) elke zomer vanuit hun strandstoel de beleidslijnen uit voor het volkrijkste land ter wereld.

Hu Jintao en zijn team hebben de staatsmedia ook opgedragen te stoppen met de nauwgezette verslaggeving over de ceremoniële bezigheden van de Chinese leiders en meer ruimte in te lassen voor sociale verslaggeving.

“Al deze veranderingen zijn noodgedwongen antwoorden op de afkalvende steun bij de modale Chinees voor de Communistische Partij,” zegt een gepensioneerd kaderlid van de Communistische Partij. “Maar er zal nog veel meer moeten gebeuren.”

Het Centrale Comité keurde deze week ook twee amendementen goed op de Chinese grondwet, die dateert van 1982. Details werden niet vrijgegeven, maar algemeen wordt aangenomen dat de grondwetswijzigingen handelen over de bescherming van privé-bezit en over de verheffing van de theorieën van voormalig president Jiang Zemin tot staatsideologie. Beide amendementen houden een koerswijziging richting kapitalisme in. Jiangs ‘theorie van de drie vertegenwoordigers’ houdt in dat naast boeren en arbeiders ook privé-ondernemers lid mogen worden van de Partij.
De grondwetswijzigingen wordt nu doorgespeeld aan het Nationale Volkscongres (NPC), het Chinese parlement dat in maart vergadert om alle partijbeslissingen goed te keuren met de stempel van ‘het volk’.

De opname van het concept privé-bezit in de grondwet is een tegemoetkoming aan de Wereldhandelsorganisatie, waar China sinds november 2001 lid van is. In het officiële communiqué is daar uiteraard geen sprake van: “De herziening van de Grondwet moet het leiderschap van de Partij en de voordelen van het socialistische systeem consolideren,” heet het. Alle revisies moeten in overeenstemming zijn met het “Marxisme, Leninisme en de denkbeelden van Mao Zedong.”